مختار زلفی باوریانی - استادیار پژوهش، بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان بوشهر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بوشهر، ایران
سید علی غفاری نژاد - استادیار پژوهش، موسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
مهرداد نوروزی - استادیار پژوهش، بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان بوشهر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بوشهر، ایران

گوجه فرنگی از مهمترین محصولات زراعی استان بوشهر است و کشت آن به صورت خارج از فصل اهمیت آن را دوچندان نموده است. رسیدن به حد مطلوب عملکرد با برقراری تعادل بین عناصر غذایی امکان پذیر است. برای تشخیص اختلالات تغذیه ای و درپی آن مصرف بهینه کودهای شیمیایی، از شاخص های تغذیه ای استفاده می شود. به این منظور پروژه تحقیقاتی حاضر به مدت دو سال زراعی (۱۳۹۷-۱۳۹۹) با انتخاب تعداد ۷۹ مزرعه گوجه فرنگی با عملکرد متفاوت و در نقاط مختلف استان اجرا شد. در مزارع انتخابی نمونه خاک از عمق ۰-۳۰ سانتی متری و نمونه برگ در اوایل میوه دهی برداشت شد. میانگین عملکرد هر مزرعه در پایان برداشت محصول اندازه گیری و نیز تجزیه آزمایشگاهی نمونه ها به روش استاندارد انجام شد. داده های حاصله از اجرای آزمایش با مدل تشخیص چندگانه عناصر غذایی (Ccompositional Nutrient Diagnosis) برازش داده شد. با انجام محاسبات مطابق روش مذکور، مزارع مورد مطالعه به دو گروه با عملکرد کم و زیاد با مرز عملکرد ۷/۸۶ تن در هکتار دسته بندی شد. براساس نتایج بدست آمده اعداد مرجع برای نیتروژن، فسفر، پتاسیم، کلسیم، منیزیم، آهن، منگنز، روی، مس و بور به ترتیب ۲۰۲/۰±۷۹/۲، ۱۷۴/۰± ۴۶۰/۰، ۱۴۳/۰±۶۲/۲، ۱۹۵/۰±۵۷/۲، ۲۲۵/۰±۰۸/۲، ۱۳۴/۰±۲۰/۲-، ۱۳۴/۰±۱۰/۳-، ۲۰۰/۰±۷۴/۳-، ۲۵۰/۰± ۳۴/۴-، ۱۷۳/۰±۲۵/۳- محاسبه شد. همچنین دامنه غلظت مطلوب برای حصول عملکرد ۷/۸۶ تن در هکتار برای نیتروژن  ۹۴/۰±۳۸/۳% فسفر ۰۷۴/۰± ۳۲۴/۰%، پتاسیم ۳۹۷/۰±۷۷/۲%، کلسیم ۴۲۳/۰±۶۳/۲%، و منیزیم ۳۹۴/۰±۶۴/۱% ، و برای آهن ۶/۲۴±۲۲۱، منگنز ۸/۱۴± ۹/۹۰، روی ۱/۱۱±۳/۴۸، مس ۴۰/۸± ۳/۲۷، و بور ۵/۱۷±۳/۷۹ میلی گرم در کیلوگرم بود. بر این اساس، عناصر غذایی پتاسیم، نیتروژن و روی به دلیل کمبود و منیزیم، کلسیم و منگنز به دلیل بیش­بود به ترتیب به عنوان عناصر غذایی غیرمتعادل در تولید گوجه فرنگی در استان بوشهر مشخص شد. این موضوع می تواند ناشی از آهکی بودن خاک و نیز مصرف نامتعادل کودهای شیمیایی باشد.

تعادل عناصر غذایی, حد بحرانی, تجزیه گیاه