محمود شور
زهرا کریمیان
مرتضی گلدانی

اثرات منفی افزایش غلظت دی اکسیدکربن در دنیا از یک طرف و اثرات مثبت غنی سازی گلخانه ها با این گاز از طرف دیگر امروزه از مهم ترین دلایل تحقیق اثرات این گاز بر روی گیاهان مختلف است. به منظور ارزیابی اثرات دی اکسیدکربن و رژیم های نوری در ژنوتیپ ها مختلف بنفشه، آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی با ۳ تکرار و ۱۸ تیمار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی در سال ۱۳۸۸ انجام شد. تیمارها شامل ۲ غلظت دی اکسیدکربن (۱۰۰۰ و ۳۸۰ میکرومول بر مول)، ۳ رژیم نوری (۱۱۰۰۰ و ۱۴۰۰۰ لوکس) و نور معمولی خورشید و ۳ رقم بنفشه (Yellow-Black, Bourdeaux, Sawyers Black به ترتیب دارای گل هایی به رنگ پر کلاغی، شرابی و زرد) بودند. نتایج این آزمایش نشان داد که در بین ۱۱ صفت اندازه گیری شده، در اغلب تیمارها صفات طول، عرض و تعداد روزنه و وزن خشک اندام هوایی معنی دار شدند. غلظت ۱۰۰۰ میکرومول بر مول دی اکسیدکربن در مقایسه با غلظت ۳۸۰ میکرومول بر مول هدایت روزنه ای و وزن خشک را به میزان کمتری کاهش داد. اثر رژیم های نوری به طور کلی بر روی صفات اندازه گیری شده تفاوت معنی داری با نور معمولی خورشید نشان نداد. در بین ژنوتیپ ها نیز به طور کلی ژنوتیپ شرابی رنگ به دلیل تعداد روزنه کمتر و احتمالا کاهش مصرف آب مناسب تر بود.

بنفشه زینتی (Viola tricolor), دی اکسیدکربن, صفات رویشی, رژیم های نوری