احسان تمسکی - دانش آموخته دکتری علوم و مهندسی آبخیزداری- زمین، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران
عرفان تمسکی - دانش آموخته کارشناسی مهندسی اجرایی عمران، دانشگاه آزاد اسلامی مرکز هرسین، هرسین، ایران
احمد اسدی می آبادی - دانش آموخته کارشناسی ارشد مرتعداری، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه ملایر، ملایر، ایران

در سال های اخیر گستردگی و شدت طوفان های گردوغبار در نواحی غربی ایران با توجه به موقعیت جغرافیایی و شرایط اقلیمی این مناطق موجب شده که این پدیده به عنوان یکی از عمده ترین و تاثیرگذارترین پدیده های مخاطره آمیز زیست محیطی در این نواحی مطرح شود. با توجه به گستردگی طوفان های گردوغبار و اثرات گسترده آن بر سلامت، اقتصاد، محیط زیست و کشاورزی و روند فزاینده ی آن ها توجه بسیاری از محققین را به خود جلب کرده است. در این مطالعه، از داده های سازمان هواشناسی ایران، داده های سازمان حفاظت محیط زیست، داده های NCEP، مدل رهگیری جریان باد و تصاویر سنجنده مودیس جهت شناسایی الگوی جوی و منشایابی طوفان گردوغبار فرین در ایستگاه سینوپتیک کرمانشاه استفاده شد. این تحقیق طوفان گردوغبار حادث شده در غرب ایران از ۱۴ تا ۱۷ فروردین سال ۱۳۸۷ را مورد بررسی قرار داده است. این طوفان از نظر کاهش میدان دید و افزایش جرم ذرات معلق، یکی از شدیدترین طوفان ها در سال های اخیر بوده است. نتایج رهگیری جریان باد که با استفاده از مدلHYSPLIT و تصاویر ماهواره ای در بحرانی ترین روز این گردوغبار انجام شده است، نشان می دهد که این توده گردوغبار نشات گرفته از مناطق غرب عراق و شرق سوریه است که با جهتی نسبتا شمال غربی- جنوب شرقی وارد مناطق غربی ایران می شود. بررسی های جوی نشان می دهند که در این زمان با وجود یک کم فشار قوی در شرق ایران و پرفشاری در غرب، بادهای غربی ایجاد شده سبب ورود گردوغبار بیشتر به منطقه می شوند. نتایج نشان می دهد که شاخص NDDI به دست آمده از تصاویر سنجنده مودیس به همراه مدل رهگیری جریان باد و بررسی های جوی قابلیت مناسبی جهت تشخیص و پایش مسیر حرکت طوفان های گردوغبار را دارا است. در مجموع نتایج این پژوهش حاکی از آن است که تلفیق داده های زمینی، مدل رهگیری جریان باد و بررسی های جوی و شاخص های ماهواره ای ضمن هم افزایی موجب شناخت رفتار طوفان های گردوغبار می شود.

آلودگی هوا, جریان باد, رهگیری شاخص گردوغبار, کرمانشاه, گردوغبار