فاطمه عباس پور - دانشجوی دکتری زراعت گرایش اکولوژی گیاهان زراعی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی شاهرود.
حمیدرضا اصغری - دانشیار گروه زراعت دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی شاهرود.
پرویز رضوانی مقدم - استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد
حمید عباسدخت - دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی شاهرود
جواد شباهنگ - دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
عادل بیگ بابایی - موسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی خراسان رضوی

به­منظور بررسی تاثیر بیوچار بر برخی ویژگی­های خاک، عملکرد دانه، درصد روغن و اسیدهای چرب سیاه­دانه (.Nigella sativa L) درشرایط کمبود آب، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل آبیاری به­عنوان عامل اصلی در سه سطح %۱۰۰=I۱ ،۷۰%=I۲و۴۰%=I۳نیاز آبی و کرت های فرعی شامل فاکتور بیوچار در سه سطح شامل بدون کاربرد بیوچار چوب گردو (B۱)، ۱۰ تن در هکتار بیوچار(B۲)و ۲۰ تن در هکتار بیوچار(B۳)؛و کود شیمیایی در دو سطح شامل بدون مصرف کود (F۱) و مصرف کود (F۲)بود که شامل مصرف کودشیمیایی بر حسب کیلوگرم در هکتار: فسفر(P۲O۵) =۷۵ ، پتاسیم (K۲SO۴) =۱۰۰ و نیتروژنN= ۱۵۰ از منبع اوره  بود. نتایج نشان داد که آبیاری بر ویژگی­های خاک موثر نبود ولی کاربرد ۲۰ تن در هکتار بیوچار موجب افزایش درصد کربن آلی، رطوبت اشباع خاک و درصد نیتروژن کل خاک شد. عملکرد دانه، عملکرد روغن، درصد روغن و اسیدهای چرب به­جز اسیداولئیک تحت تاثیر تیمار تنش آبیاری قرار گرفتند. آبیاری بر اساس ۷۰ % نیاز آبی موجب افزایش میزان اسیدهای چرب بجز اسید استئاریک شد. بیوچار نیز بر عملکرد دانه، درصد روغن، عملکرد روغن و اسیدهای چرب مریستک، پالمیتیک و لینولئیک تاثیر معنی­داری داشت و کاربرد ۱۰ تن در هکتار بیوچار کارایی بهتری نسبت به سایر تیمارها داشت. کاربرد تلفیقی بیوچار به­همراه کودشیمیایی از تاثیر بهتری نسبت به کاربرد هر یک از آنها به ­تنهایی برخوردار بود. در استفاده هم­زمان ۱۰ تن در هکتار بیوچار به­همراه کودشیمیایی و آبیاری بر اساس ۷۰% نیاز آبی (I۲B۲F۲)، بیشترین عملکرد دانه (۱۱۵۸ کیلوگرم در هکتار) به­دست آمد. با توجه به نتایج این پژوهش به­نظر می­رسد استفاده از ۱۰ تن در هکتار بیوچار در شرایطی که گیاه تحت تاثیر محدودیت رطوبتی است یا برای کاهش میزان آب مصرفی مفید باشد.

آبیاری, تنش خشکی, نیاز آبی, عملکرد دانه, عملکرد روغن