علی زارع - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه علوم سیاسی، دانشکده حقوق و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شیراز

بحران سوریه از ژانویه ۲۰۱۱ با اعتراضات مسالمت آمیز مردم که تا حدودی متاثر از تحولات سیاسی منطقه خاورمیانه، موسوم به »بهار عربی« یا به قولی »بیداری اسلامی« بود و خواهان برخی اصلاحات سیاسی و اقتصادی در کشور بودند، شروع شد. برخلاف بیشتر جنبشهای منطقه، که درآنها حکام، تقریبا به آسانی تسلیم خواسته های مردم شدند، جنبش مخالفین رژیم سوریه و اعتراضات مردمی، پس از مدتی به دلیل عدم پاسخگویی دولت به مطالبات مردم و نیز دخالت عوامل خارجی به خشونت کشیده شد. بحران سوریه به دلیل واکنش سریع و قاطع شورای امنیت در قالب دکترین مسئولیت حمایت و مداخله نظامی ناتو در این کشور، پرسش های بسیاری را در رابطه با نوع و نحوه واکنش جامعه جهانی در قبال بحران های جاری بشری بین المللی، به ویژه در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا مطرح کرده است. تقابل اهداف و منافع قدرت های بزرگ در هر یک از این بحران ها و تلاش آنها در جهت تامین امنیت و منافع ملی، افزایش حداکثری قدرت نسبی و از همه مهم تر بازدارندگی نقش و نفوذ رقبای دیرینه خود در کشور یا کشورهای هدف، موجب رویکردهای گزینشی در قبال بحران های بشری از جمله بحران سوریه شده است. بحران سوریه و عدم اقدام صحیح و به موقع جامعه بین المللی و توانمند نبودن شورای امنیت در اجرای وظیفه ذاتی خود، موجب شده تا به سردرگمی و رکود در توسعه و قوام یافتن دکترین مسئولیت حمایت که همچنان در مرحله حقوق نرم و به صورت یک هنجار باقی مانده، پی ببریم و شاید زمان راه حلی برای توسعه و قاعده مند شدن دکترین و اعمال آن بدون در نظر گرفتن موقعیت کشورها و جایگاه دولت های مسئول نقض باشد.

دکترین، مسئولیت حمایت، جنگ، سوریه