زهرا نجم آبادی - دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه علوم دامی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
حمید دلدار - دانشیار، گروه علوم دامی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
زربخت انصاری پیر سرای - دانشیار، گروه علوم دامی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
عیسی دیرنده - دانشیار، گروه علوم دامی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران

در مطالعه­ی حاضر، تاثیر اسید وانیلیک بر ویژگی های منی قوچ نژاد زل برای نگه داری کوتاه­مدت و بلندمدت، مورد مطالعه قرار گرفت. گروه های آزمایشی شامل گروه شاهد، غلظت های مختلف اسید وانیلیک (۱، ۱۰ و ۱۰۰ میکروگرم در میلی لیتر)، مخلوط آلفاتوکوفرول و اسید آسکوربیک (۵ میلی مولار+ ۵ میلی مولار) و تیمار دی متیل سولفوکساید (DMSO، حلال آلفاتوکوفرول-۵ میکرولیتر) بودند. فراسنجه های اسپرم در شرایط مایع در زمان های صفر، ۲۴، ۴۸ و ۷۲ ساعت پس از نگه داری در دمای یخچال و نیز پس از انجماد- یخ گشایی بررسی شدند. نتایج نشان دادند که در غلظت­های ۱ و ۱۰ میکروگرم در میلی لیتر اسید وانیلیک در مقایسه با گروه­های شاهد و ویتامین E+C، پس از زمان­های مختلف سرد­سازی، صفات کیفی اسپرم (جنبایی، درصد اسپرم های زنده و یکپارچگی غشا) و فعالیت میتوکندری افزایش معنی­داری داشتند (۰۵/۰P<). پس از انجماد-یخ­گشایی نتایج نشان داد که جنبایی کل و درصد اسپرم های زنده در غلظت ۱ میکروگرم در میلی لیتر اسید وانیلیک نسبت به گروه شاهد و ویتامین E+C بیشتر بود (۰۵/۰P<). یکپارچگی غشاء و مورفولوژی اسپرم در غلظت های ۱ و ۱۰ میکروگرم در میلی لیتر اسید وانیلیک نسبت به گروه شاهد بیشتر بود (۰۵/۰P<). غلظت ۱ میکروگرم در میلی لیتر اسید وانیلیک نسبت به تیمار ویتامین E+C بیشترین فعالیت میتوکندری را از خود نشان داد (۰۵/۰P<). یافته های حاضر نشان داد که افزودن اسید وانیلیک (غلظت های ۱ و ۱۰ میکروگرم در میلی لیتر اسید وانیلیک) به رقیق کننده موجب بهتر شدن کیفیت اسپرم در طول زمان نگهداری شد.

اسید وانیلیک, آنتی اکسیدان, آنالیز اسپرم, انجماد اسپرم, نگهداری مایع