اسماعیل دودانگه - دانشجوی کارشناسی ارشد بیابانزدائی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنع
جهانگیر عابدی کوپائی - دانشیار گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان
سعید سلطانی کوپائی - دانشیار گروه مهندسی مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه ص

دمای خاک یکی از پارامترهای معم در مطالعات هیدرولوژی، هواشناسی، کشاورزی و اقلیم شناسی می باشد. تغییرات دمای خاک می تواند اجزای مختلفی از خاک را تحت تاثیر قرار دهد از جمله رطوبت خاک که یکی از مهمترین متغیرهای هیدرولوژیکی است می تواند تحت تأثیر دمای خاک قرار گیرد . فعل و انفعالات بین سطح زمین و اتمسفر را تحت تأثیر قرار دهد. از آنجاییکه دمای خاک فقط در ایستگاههای سینوپتیک کشور اندازه کیری می شود و در بسیاری از نقاط این پارامتر اندازه گیری نمی شود در این تحقیق سعی شد روابطی تجربی بر اساس داده های میانگین روزانه ی دمای هوا و خاک برای پنج استان مهم کشور یعنی تهران، تبریز، اصفهان، شیراز و مشهد ارائه شود تا بتوان بر اساس آنها دمای میانگین روزانه خاک را در نقاطی که این پارامتر اندازه گیری نمی شود براحتی و بدون انجام کارهای میدانی و آزمایشگاهی برآورد نمود. برای این منظور داده های 14 ساله ی (2005-1992) دمای روزانه هوا و خاک (برای اعماق 5، 10، 20، 30، 50 و 100 سانتی متر ) برای پنج ایستگاه تهران، تبریز، اصفهان، شیراز و مشهد مورد بررسی قرار گرفت. سپس روابطی تجربی با استفاده از رگرسیون های چند متغیره بین دمای خاک به عنوان متغیر وابسته و دمای هوا به عنوان متغیر مستقل استخراج شدند. نتایج نشان دادند که روابط پیشنهادی در سطح معنی داری جهت تخمین دمای خاک در اعماق مختلف قابل اعتماد می باشند. همچنین نتایج نشان دادند که با افزایش عمق ضریب همبستگی کاهش میابد.

دمای خاک، دمای هوا، روابط تجربی برای دمای خاک