جواد بهمنش - گروه مهندسی آب دانشگاه ارومیه
حسن رضاییان - دانشگاه ارومیه
شادیه حیدری تاشه کبود - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
میلاد ابراهیمی - دانشگاه ارومیه

در تعیین دبی با دوره­های بازگشت مختلف، لازم است که ضریب چولگی با دقت قابل قبول مورد استفاده قرار گیرد. برآورد چولگی جامعه در مناطق مختلف، با روش­های مختلفی همچون چولگی توزین­یافته و چولگی تعمیم­یافته بهبود می­یابد. هدف از این تحقیق تعیین ضرایب چولگی با روش­های مختلف و معرفی بهترین روش تعیین آن ضرایب در استان آذربایجان شرقی است. استان آذربایجان شرقی دارای سه منطقه هیدرولوژیک متفاوت است. شمال استان جزء حوضه آبریز ارس، مرکز استان جزء حوضه آبریز دریاچه ی ارومیه و قسمتی از جنوب استان جزء حوضه ی آبریز سفیدرود می­باشد. در این تحقیق از روش­های مختلف ضریب چولگی تعمیم­یافته استفاده گردید. در مطالعه حاضر، ضرایب چولگی تعمیم­یافته به چهار روش ضریب چولگی تعمیم­یافته بدون در نظر گرفتن مناطق هیدرولوژیک، ضریب چولگی تعمیم یافته با در نظر گرفتن مناطق هیدرولوژیک، ضریب چولگی نااریب و ضریب چولگی توزین­یافته برای مناطق هیدرولوژیک سه گانه و ۶۲ ایستگاه مشاهداتی طی دوره­های مورد مطالعه برآورد گردید. بر اساس نتایج به دست آمده بر اساس تجزیه و تحلیل مقادیر RMSE با استفاده از روش­های مختلف می­توان روش وزن­دهی به ضریب چولگی با مقدار میانگین ۱۰۴/۰ را به عنوان روش برگزیده در استان آذربایجان شرقی پیشنهاد نمود. همچنین نتایج حاصل از محاسبه ضرایب نش – شاتکلیف و مجذور میانگین مربعات خطای نسبی نشان داد روش وزن­دهی بهترین روش محاسبه ضریب چولگی است.

GIS, ضریب چولگی تعمیم یافته, ضریب چولگی نااریب, ضریب چولگی توزین یافته, فراوانی وقوع سیلاب