محمد کیخا - دانشگاه سیستان و بلوچستان
سحر بختیاری - دانشگاه سیستان و بلوچستان
یاسمن نصیری پور - دانشگاه سیستان و بلوچستان
سپیده بختیاری - دانشگاه بابلسر

دشت سیستان در اواخر هزاره چهارم و اوایل هزاره سوم پیش ازمیلاد کانون شکل گیری محوطه های شاخص و مهمی است که در تبیین و شکل گیری اجتماعات انسانی نقش اساسی ایفا نموده است. بررسی ها و کاوش های باستان شناختی حوزه سیستان با هدف مطالعه جایگاه باستان شناسی منطقه و سیر روند تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی در عصرمفرغ صورت گرفته است. از مناطق مهم باستانی در قسمت های جنوبی دشت-سیستان منطقه حوض دار با وسعتی در حدود ۴۰ کیلومترمربع است. اولین فصل پروژه بررسی و تعیین عرصه و پیشنهاد حریم محوطه های منطقه حوض دار به سرپرستی محمدکیخا در سال ۱۳۹۸ انجام شد و منطقه مورد بررسی پیمایشی سیستماتیک قرار گرفت. طی این بررسی ۱۲محوطه از عصرمفرغ شناسایی و ثبت شد که از نتایج مهم آن می توان به بررسی محوطه های عصر مفرغ محدوده حوض دار و تعیین جایگاه منطقه در جدول گاهنگاری جنوب شرق ایران اشاره نمود. پرسش اصلی مطرح شده در این پژوهش عبارت است از: با تکیه بر مواد فرهنگی جمع آوری شده از محوطه های عصرمفرغ منطقه حوض دار، گاهنگاری نسبی و روابط فرهنگی این منطقه با مناطق همجوار چگونه ارزیابی می شود؟ طبق مطالعات صورت گرفته در منطقه حوض دار تداوم فرهنگی از دوره Iتا دورهIV شهرسوخته در این منطقه مشاهده می شود . درطی این دوران به دلیل موقعیت سوق الجیشی منطقه که در مسیر شاهراه های ارتباطی واقع شده و با توجه به داده های باستان شناسی شاهد ارتباطات گسترده فرهنگی استقرارهای منطقه حوض دار با مناطق همجوار، همانند سیستان شمالی، بلوچستان، پاکستان، افغانستان، دره سند و تمدن های حوزه هلیل رود هستیم. پژوهش حاضر برمبنای مطالعات میدانی و با تکیه بر روش توصیفی-تحلیلی جهت ارائه گاهنگاری نسبی منطقه و ارتباطات فرهنگی حوزه مذکور به مطالعه داده های فرهنگی پرداخت.

سیستان, منطقه حوض دار, عصر مفرغ, ارتباطات فرهنگی, داده های فرهنگی