عاطفه عرفانی - دانش آموخته کارشناسی ارشد بیابانزدایی، گروه مهندسی منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه هرمزگان
یحیی اسماعیل پور - استادیار گروه مهندسی منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه هرمزگان
حمید غلامی - دانشیار گروه مهندسی منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه هرمزگان،

اکوسیستمها به دلیل اختلالات طبیعی و انسانی، تغییرات آب و هوا و تغییر کاربری زمینها در معرض خطر تخریب مداوم هستند. اجرا و توسعه پروژه های احیاء و بازسازی خاک یکی از مهمترین اقدامات برای بازسازی منابعطبیعی به شمار می روند. از آنجا که در صورت انجام پروژه های احیاء و مدیریت منابع طبیعی به شیوه نادرست، رخداد پیامدهای منفی در شاخصهای پوشش گیاهی و خاک و تخریب اکوسیستم دور از انتظار نخواهد بود؛ توجه به ارزیابی کارایی این پروژه ها بسیار مهم است. در پژوهش پیش رو، اثر پروژه های احیاء و بازسازی خاک بر ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی خاک در حوزه معرف و زوجی دهگین رودان واقع در استان هرمزگان مورد بررسی قرار گرفت. در این راستا نمونه برداری به روش سیستماتیک-تصادفی از سه تیپ اراضی دامنه، آبراهه و رسوب پشت سد و بندها انجام شد، در دامنه ها برخی از نمونه ها از خاک زیراشکوب درختان و درختچه ها و برخی نمونه ها از مناطق بین گیاهان برداشت شد. پس از آنالیز آزمایشگاهی تجزیه و تحلیل داده ها در نرم افزار SPSS۲۲ صورت گرفت. نتایج نشان داد بافت خاک در مناطق نمونه برداری از نظر مقدار شن و سیلت در سطح ۱ درصد تفاوت معنیدار وجود داشته اما مقدار رس از نظر آماری یکسان بوده است. تفاوت مشاهده شده در مقدار سدیم، پتاسیم و هدایت الکتریکی خاک در سطح ۱ درصد تفاوت معنیدار و همراه با بهبود این ویژگیها در رسوبات پشت سد و بندها بود. در مقدار سایر عناصر نظیر کلسیم، pH، ماده آلی، فسفر و آهک تفاوت معنیداری دیده نشد. نتایج نشان می دهد تاثیر پروژه های احیاء بیولوژیک بر ویژگیهای خاک احتمالا بدلیل اقلیم خشک منطقه روند بطئی و آرام داشته و علیرغم مشاهده تغییرات پوشش گیاهی، متغیرهای مربوط به خاک از حساسیت کمتری برخوردارند.

پروژه های احیاء، خاک، حوزه معرف و زوجی دهگین، خصوصیات فیزیکوشیمیایی خاک