مقداد جورغلامی - استادیار، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران
وحید ریزوندی - دانشجوی دکتری جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

در مقایسه با تجهیزات چوبکشی زمینی، استفاده از حیوانات بهم‌خوردگی و کوبیدگی خاک و صدمه به توده باقیمانده را به طور معنی‌داری کاهش می‌دهد. هدف از این تحقیق این است که آیا درصد شیب، تعداد عبور اسکیدر و حیوان در روش سنتی، عمق و رطوبت خاک در مسیرهای چوبکشی بر روی کوبیدگی خاکهای ریزدانه تاثیرگذار است و در مرحله بعد این اثرات کمی شود. این مطالعه در قالب طرح فاکتوریل کاملا تصادفی در جنگل آموزشی و پژوهشی خیرود اجرا شد. اثرات شیب در چهار گروه 0، 10، 10- و 20- درصد و عمق خاک در 5، 15 و 25 سانتی‌متری از سطح خاک اندازه‌گیری شد. افزایش تعداد دفعات عبور اسکیدر، وزن مخصوص ظاهری را افزایش داده است ولی بیشترین درصد افزایش وزن مخصوص ظاهری در اثر عبورهای اولیه اسکیدر رخ داده است. کوبیدگی خاک در شیب‌های رو به بالا (در جهت چوبکشی) بیشتر از شیب رو به پایین است. همچنین افزایش وزن مخصوص خاک در اثر چوبکشی تا عمق 30 سانتی‌متری نیز قابل توجه است. وزن مخصوص ظاهری خاک در عمق‌های 5، 15 و 25 سانتی‌متر به‌ترتیب به‌طور میانگین 35، 22 و 17 درصد بیشتر از وزن مخصوص در خاک‌های دست نخورده (شاهد) است. در مجموع 3/4 درصد از کل منطقه در اثر عملیات حمل سنتی دچار بهم‌خوردگی و درجاتی از کوبیدگی شد. آنالیز واریانس اثر دفعات عبور و شیب بر روی وزن مخصوص ظاهری خاک، نشان داد که دفعات عبور قاطر و شیب و اثر متقابل آنها دارای اثر معنی‌داری بر وزن مخصوص ظاهری خاک نیستند (05/0>p). همچنین نتیجه آزمون t جفتی نشان داد که حمل چوب به روش سنتی از نظر آماری اثر معنی‌داری روی وزن مخصوص خاک در مسیرهای حمل چوب قبل و بعد از تردد قاطر دارد.

جنگل‌های خزری، بهره‌برداری جنگل، خاک جنگل، روش مکانیزه، روش سنتی