هادی رمضانی اعتدالی - استادیار گروه مهندسی آب، دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)،قزوین، ایران.
بهنام آبابایی - موسسه ملی تحقیقات کشاورزی (INRA-SupAgro)، مون پلیه، فرانسه.

امنیت غذا، خشکسالی، حفظ محیط زیست و توسعه صنعتی، مدیریت کارآمدتر منابع آبی را ضروری کرده است. مفهوم ردپای آب مجازی از پتانسیل قابل توجهی برای کمک به بهبود مدیریت آب، به خصوص در بخش کشاورزی، برخوردار است. در این پژوهش، اجزاء ردپای آب در تولید جو در ۱۵ استان منتخب که بیشترین تولید جو را در کشور به خود اختصاص می دهند، مورد بررسی قرار گرفت. این اجزاء شامل ردپای آب سبز (بارندگی موثر)، آبی (نیاز خالص آبیاری)، خاکستری (برای رقیق سازی آلاینده ها تا سطح حداکثر غلظت قابل قبول) و سفید (تلفات آبیاری) است. نتایج نشان می دهند مجموع ردپای آب در تولید محصول جو در سطح کشور برای دوره ۱۳۸۵-۱۳۹۰ (۲۰۰۵-۲۰۱۱)، در حدود ۹۱۷۲ میلیون مترمکعب در سال بوده که سهم آب سبز، آبی، خاکستری و سفید به­ترتیب ۳۷%، ۱۹%، ۱۷%و ۲۷ درصد است. در حدود ۴۴ درصد از مجموع ردپای آب در تولید جو، سهم آب خاکستری و سفید است که مقدار قابل توجهی محسوب می شود. در حدود ۸۵ درصد از مجموع ردپای آب در تولید ملی جو، مربوط به ۱۵ استان منتخب است. استان­های خراسان، اصفهان و فارس به­ترتیب با ۲۳۶۴، ۵۱۸ و ۴۹۸ میلیون مترمکعب در سال بیشترین ردپای آب در تولید جو در اراضی فاریاب کشور را دارا هستند. در بین ۱۵ استان منتخب، متوسط مجموع ردپای آب در اراضی فاریاب در حدود ۳۲۰۹ میلیون مترمکعب بر تن است که سهم آب سبز، آبی، خاکستری و سفید به­ترتیب در حدود ۲۰%، ۲۶%، ۱۸%و ۳۶% از مجموع ردپای آب در این اراضی است. در اراضی دیم نیز متوسط مجموع ردپای آب در حدود ۲۵۹۴ میلیون مترمکعب بر تن برآورد می شود که سهم آب سبز و خاکستری به ترتیب ۸۹% و ۱۱ % است.

آب خاکستری, آب سفید, AGWAT, نیاز آبی