سیده طیبه حسینی - دانشجوی کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی، دانشکده مهندسی زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری.
مجتبی خوش روش - استادیار گروه مهندسی آب، دانشکده مهندسی زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری.
میرخالق ضیاتبار احمدی - استاد گروه مهندسی آب، دانشکده مهندسی زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری.

تغییر اقلیم باعث تغییراتی در الگوهای بارش و دما و مقدار آن­ها می­شود و این تغییرات می­تواند عملکرد گیاهان راتحتتاثیرقراردهد. در این پژوهش با استفاده از مدل AquaCropبه شبیه­سازی مقدار عملکرد دانه و زیست توده گیاه سویا تحت اقلیم آینده، در تیمارهای مختلف آبیاری و تاریخ­های کشت مختلف به­عنوان یک راهکار سازگاری، پرداخته شد. به این منظور، از داده­های تولیدی بارش، دمای کمینه، دمای بیشینه و ساعت آفتابی مدل ریز مقیاس نمایی آماری LARS-WG با استفاده از مدل گردش عمومی جو HADCM۳ و تحت سناریوهای انتشار A۲ و B۱، در دوره­های ۲۰۳۸-۲۰۱۱، ۲۰۶۶-۲۰۳۹ و ۲۰۹۴-۲۰۶۷ استفاده شد. مدل AquaCrop قبل از استفاده، توسط داده­های مزرعه­ای جمع­آوری شده در منطقه، واسنجی و صحت­سنجی شد. سپس مقادیر عملکرد دانه و زیست توده در دوره­های آتی، برای شش تاریخ کشت مختلف و برای تیمارهای ۱۰۰%، ۷۵% و ۵۵% نیاز آبی گیاه، شبیه­سازی شد. با توجه به نتایج، تحت سناریوهای انتشارA۲و B۱در تاریخ کشت ۲۷ خرداد، برای دوره ۲۰۳۸-۲۰۱۱ نسبت به دوره پایه، مقادیر زیست توده و عملکرد دانه شبیه­سازی شده به­ترتیب بین ۵ تا ۵/۱۱ درصد و ۳/۸ تا ۷/۱۳ درصد کاهش، برای دوره ۲۰۶۶-۲۰۳۹ بین ۶/۱۸ تا ۲۴ درصد و ۱۶ تا ۴/۲۴ درصد افزایش و برای دوره ۲۰۹۴-۲۰۶۷ بین ۹ تا ۸/۲۱ درصد و ۲/۷ تا ۲/۲۱ درصد افزایش نشان داد. همچنین با انتخاب تاریخ کشت ۳۰ خرداد، بیشترین افزایش برای مقادیر زیست توده و عملکرد دانه برای دوره­های ۲۰۳۸-۲۰۱۱، ۲۰۶۶-۲۰۳۹ و ۲۰۹۴-۲۰۶۷، تحت سناریوهای A۲ و B۱شبیه­سازی شد. این نتایج برای برنامه­ریزی آینده آبیاری در شهرستان گرگان مفید خواهد بود.

عملکرد دانه, مدل AquaCrop, مدل LARS-WG