امین رستمی - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد، گروه مهندسی آب، دانشگاه تبریز، ایران.
علی اشرف صدرالدینی - استاد گروه مهندسی آب، دانشگاه تبریز، ایران.
امیرحسین ناظمی - استاد گروه مهندسی آب، دانشگاه تبریز،ایران
رضا دلیر حسن نیا - استادیار گروه مهندسی آب، دانشگاه تبریز، ایران
احمد فاخری فرد - استاد گروه مهندسی آب، دانشگاه تبریز، ایران

استفاده از نفوذ­سنج استوانه­های دوگانه برای اندازه گیری میزان نفوذ آب به خاک در سامانه های دوارمرکزی روش دقیقی نیست، زیرا شرایط نفوذ آب به خاک در استوانه­های دوگانه با شرایط واقعی در زیر آبپاش­های دوارمرکزی کاملا متفاوت است. در این تحقیق، پارامترهای نفوذ در شرایط واقعی در زیر آبپاش سامانه دوارمرکزی تعیین شد و برای این منظور از یک استوانه­ی زهکش دار که شدت نفوذ و رواناب را در حین آزمایش اندازه­گیری می­کند استفاده شد. آزمایش­ها با کاربرد دو نوع آبپاش (Ldnو I-wob) در سه فشار کارکرد (۲۰،۱۵و ۲۵ پی­اس­آی)، دو ارتفاع آبپاش (۶/۱ و ۲ متر) و در سه تکرار بر روی خاک لوم­شنی از اراضی تحت­فشار ایستگاه تحقیقات کشاورزی دانشگاه تبریز انجام شد. نتایج بدست آمده نشان داد که مقادیر شدت نفوذ و نفوذتجمعی در روش استوانه­های دوگانه به­طور متوسط دو برابر روش استوانه­ی زهکش دار است. کاربرد روش نفوذسنجی با استوانه­های دوگانه در سامانه آبیاری دوارمرکزی موجب برآورد بیشتر نفوذ شده و لحاظ نمودن آن در مرحله طراحی سبب ایجاد راواناب قابل توجهی در زمان بهره­برداری می­شود. بررسی آزمایش­ها نشان داد که در آبیاری با فشار کارکرد ۲۵ پی­اس­آی و ارتفاع آبپاش ۶/۱ متر، بیشترین مقدار شدت نفوذ و نفوذ تجمعی حاصل شد. ارزیابی مدل­های نفوذ آب به خاک نشان داد که مدل کاستیاکوف بیشترین مقدار ضریب تعیین و مدل گرین امپت کمترین مقدار خطای استاندارد را در برازش با داده­های میدانی حاصل از اندازه­گیری نفوذ تحت شرایط واقعی (در زیر آبپاش­های سامانه آبیاری دوار مرکزی) دارا می­باشند.