پارسا مهدوی متین - کارشناس ارشد مهندسی محیط زیست
رسول علی اشرفی پور - مدیرکل اداره کل حفاظت محیط زیست استان تهران
عزیز عبدالزاده - معاونت محیط زیست اداره کل حفاظت محیط زیست استان تهران
عاطفه مهدی - دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق محیط زیست

جیوه یکی از عناصر گروه فلزات سنگین، قرنهاست در زندگی انسان وجود دارد. جیوه به عنوان فلز مایع دارای خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاص بوده و به همین دلیل کاربردهای این عنصر ویژه می‌باشد. اما ورود و انتشار جیوه و ترکیبات آن به شکل آلودگی در محیط زیست به سبب فعالیت‌های صنعتی و اقتصادی انسان بروز آثار زیان بار بر سلامت انسان و ایجاد پیامدهای مخرب زیست محیطی را به همراه داشته است. بر اساس نتایج حاصل از پایش جهانی جیوه اجماع سازمان‌های بین‌المللی مسئول و مرتبط، لزوم ایجاد یک رویکرد یا مکانیسم جامع تدوین برنامه و سیاست گذاری در سطح جهانی را اعلام نمودند. به منظور همگام شدن با فعالیت‌های بین‌المللی در جهت کاهش و یا حذف کاربرد جیوه در قدم نخست بایستی یک رویه یا رویکرد واحد جهت مدیریت جامع زیست محیطی جیوه و پسماندهای حاوی آن تعیین گردد. بر اساس مطالعات انجام شده و پس از جمع آوری جدیدترین اطلاعات مرتبط بین‌المللی، هدف این تحقیق معرفی راهکارهای جدید ومتنوع برای تصفیه و بازیافت پسماندهای حاوی جیوه بر اساس دستورالعمل اجرایی کنوانسیون بازل است. ارتقای سطح کیفی و کمی توانمندی‌های موجود در کشور جهت دفع زیست محیطی پسماند‌های حاوی جیوه و همچنین روشهای صحیح ذخیره سازی یا حمل و نقل به عنوان مهمترین اقدامات مدیریتی و اجرایی دارای اولویت شناخته شده است. پیش نیاز اجرای موفق و کسب نتیجه قابل قبول در اتخاذ چنین تدابیری شناسایی منابع تولید و انتشار آلودگی، جمع‌آوری اطلاعات کیفی و کمی در خصوص منابع انتشار و اولویت بندی حوزه‌های فعالیت بر اساس رویکردها و معیار‌های زیست محیطی اجتماعی و اقتصادی می‌باشد.

جیوه، مدیریت پسماند، کنوانسیون، بازل، زیست محیطی، آلودگی