مسلم سواری - دانشجوی کارشناسی ارشد توسعه روستایی دانشگاه تهران
نعمت اله شیری - دانشجوی کارشناسی ارشد آموزش کشاورزی دانشگاه تهران،
حسین شعبانعلی فمی - دانشیار گروه مدیریت و توسعه کشاورزی دانشگاه تهران،

چالش‏های بخش کشاورزی با گذشت زمان پیچیده‏تر از گذشته می‏شوند، ولی در کنار آن پیشرفت علوم وفناوری، راهکارهای موثرتری را برای مقابله با آن ارایه می‏نماید. از جمله این چالش‏ها می‏توان به افزایش نیاز غذایی به دلیل رشد جمعیت، افزایش تعداد گرسنه، کاهش حاصلخیزی خاک‏های کشاورزی وافت سطح سفره‏های آب‏های زیرزمینی اشاره کرد. همچنین بسیاری از تحقیقات نشان داده‏اند که سیستم کشاورزی متداول یا مرسوم با کاربرد بی‏رویه نهاده‏های شیمیایی، محیط را ویران کرده و منابع طبیعی را دچار تحلیل می‏کنند. تاکنون راهبردهای متفاوتی برای حل مسایل کشاورزان متداول مطرح شده است کا از آن جمله می‏توان به کشاورزی ارگانیک (زیستی) اشاره کرد کشاورزی زیستی ( ارگانیک )، یک سیستم تولید است که از مصرف کودهای معدنی مصنوعی، مواد شیمیایی، تنظیم کننده‏های رشد و افزودنی‏های خوراک دام اجتناب می‏ورزد و از روش‏های همانند تناوب زراعی، استفاده از بقایایی گیاهی و کودهای دامی، تناوب با بقولات، پسمانده‏های آلی و کنترل بیولوژیک برای حذف تعادل استفاده می‏کند. این نوع کشاورزی دلالت بر زنده بودن دارد و مزرعه را به عنوان موجودی زنده تلقی می‏کند که در آن تمام اجزای تشکیل دهنده‏ی آن بر یکدیگر اثر متقابل می‏گذارند. هدف اصلی این روش ایجاد نظام تولیدی است که بین خاک، گیاه، حیوان و انسان یک تعامل مناسب و سازنده ایجاد نماید که در آن نظام تولیدی با همه‏ی اجزای آن به عنوان « کلی واحد » و « نظام یافته » تلقی می‏شود و تضادی بین منافع اقتصادی، انسانی و زیست محیطی به وجود نمی‏آورد. کشاورزی ارگانیک به دنبال عملیاتی است که استفاده از مواد شیمیایی را به صفر تقلیل دهد و در آن همه عملیات کشاورزی با پیش فرض عدم استفاده از مواد شیمیایی مصنوعی بنا نهاده شده است. هدف از این مقاله مروری تبیین و تحلیل نظام کشاورزی زیستی ( ارگانیک) و بررسی رابطه آن با کشاورزی پایدار و ارائه راهکارها و پیشنهادهایی در مورد به‏کارگیری آن در ایران است. نتایج بررسی منابع مورد استفاده نشان می‏دهد که کشاورزی زیستی در جهت پایداری حرکت می‏کند و زمینه‏های لازم را برای رسیدن به توسعه پایدار کشاورزی فراهم می‏کند.

کشاورزی زیستی، توسعه پایدار، کشاورزی آلی