وحید قاسمی - گروه علوم دامی دانشکده علوم دامی و صنایع غذایی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، اهواز-ملاثانی، ایران.
مرتضی چاجی - عضو هیات علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان

زمینه مطالعاتی: بخش قابل توجهی از منابع خوراک دام در کشور ما را مواد خشبی تشکیل می دهند که پروتئین، مواد معدنی و انرژی قابل هضم آن ها کم است، اما در صورت عمل آوری، پتانسیل استفاده به عنوان یک خوراک انرژی زا را در جیره دام ها دارند. هدف: آزمایش حاضر با هدف بهبود ارزش تغذیه ای سرشاخه نیشکر برای بره های پرواری انجام شد. روش کار: از ۲۴ راس بره نر عربی با میانگین وزن زنده ۵ ± ۴/۳۰ کیلوگرم در قالب طرح کاملا تصادفی با ۳ تیمار و ۸ تکرار به مدت ۷۰ روز استفاده شد. تیمارهای آزمایشی شامل ۱- جیره شاهد (سرشاخه عمل آوری نشده)، ۲- جیره حاوی سرشاخه نیشکر عمل آوری شده با بخار آب تحت فشار و ۳- جیره حاوی سرشاخه نیشکر عمل آوری شده با بخار آب و آب اکسیژنه قلیایی بود. نتایج: عمل آوری با بخار آب تحت فشار یا آب اکسیژنه قلیایی باعث کاهش درصد الیاف خام، الیاف نامحلول در شوینده خنثی، الیاف نامحلول در شوینده اسیدی و لیگنین سرشاخه نیشکر شد (۰۵/۰P<). در مقایسه با تیمار شاهد، میانگین مصرف خوراک، قابلیت هضم مواد مغذی، وزن نهایی، میانگین افزایش وزن روزانه، بازده خوراک بره ها، غلظت کل اسیدهای چرب فرار و پروپیونات شکمبه و غلظت گلوکز خون با تغذیه سرشاخه نیشکر عمل آوری شده افزایش یافت و تیمار ۳ (سرشاخه نیشکر عمل آوری شده با بخار آب و آب اکسیژنه قلیایی) بهترین نتایج را نشان داد (۰۵/۰P<). غلظت آنزیم کبدی آلانین ترانس آمیناز تحت تاثیر عمل آوری سرشاخه نیشکر کاهش یافت (۰۵/۰>P). غلظت نیتروژن آمونیاکی و pH شکمبه، آسپارتات ترانس آمیناز خون و صفات لاشه تحت تاثیر جیره های آزمایشی قرار نگرفتند. نتیجه گیری نهایی: با توجه به نتایج عمل آوری با بخار آب تحت فشار یا آب اکسیژنه قلیایی باعث بهبود ارزش تغذیه ای سرشاخه نیشکر شد و استفاده توام از آنها (تیمار سوم) نتایج بهتری را نشان داد.

اسیدهای چرب فرار, آلانین ترانس آمیناز, پروپیونات, ترکیب شیمیایی, قابلیت هضم, گلوکز خون