فرناز زرعی - کارشناسی ارشد روان شناسی عمومی، دانشگاه ارومیه.
علی عیسی زادگان - هیئت علمی گروه روان شناسی ، دانشگاه ارومیه.
شیرین زینالی - هیئت علمی گروه روان شناسی ، دانشگاه ارومیه.

دیابت و فشار خون بالا از رایج ترین و پر هزینه ترین بیماری های مزمنی هستند که گسترش روز افزونی در جوامع صنعتی و کشور های در حال توسعه دارند. عوامل روان شناختی نقش بسزایی در ایجاد و تداوم این بیماری ها ایفا می کنند. این پژوهش با هدف مقایسه طرح واره هیجانی و سرگردانی ذهنی در سه گروه از افراد مبتلا به دیابت، فشارخون و افراد بدون علائم صورت گرفت. روش پژوهش حاضر از نوع پس رویدادی (علی- مقایسه ای) است. کلیه افراد مبتلا به دیابت، فشارخون و افراد بدون علائم شهر مشهد که در ماه های مرداد تا شهریور سال (۱۴۰۰) به مراکز درمانی دیابت و فشار خون مراجعه کردند جامعه آماری این پژوهش را تشکیل می دهند. با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس تعداد ۱۸۰ نفر (۶۰ نفر مبتلا به دیابت، ۶۰ نفر مبتلا به فشارخون و ۶۰ نفر افراد بدون علائم) به عنوان نمونه پژوهش در نظر گرفته شد. و جهت جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه طرح واره هیجانی لیهی (ESS-P) و پرسشنامه سرگردانی ذهنی کاریر و سلی (MWS) استفاده شد. داده ها با استفاده از واریانس چند متغیره (MANOVA) و نرم افزار spss۲۴ تجزیه و تحلیل گردید. یافته های پژوهش نشان داد بین طرح واره هیجانی (کرختی) افراد مبتلا به دیابت، فشار خون و افراد بدون علائم تفاوت معناداری وجود دارد (P<۰.۰۳). ولی در سرگردانی ذهنی سه گروه مورد مطالعه تفاوت معناداری یافت نشد و افراد مبتلا به دیابت و فشار خون بیشتر دارای طرح واره هیجانی منفی در این افراد نسبت به افراد بدون علائم کمتر است. بنابراین توجه بیشتر به این متغیر ها در حیطه بیماری های دیابت و فشار خون حائز اهمیت است.

دیابت، فشارخون، طرح واره هیجانی، سرگردانی ذهنی