رجب چوکان
رضا معینی

در این مطالعه دو گروه ژرم پلاسم نیمه حاره ای ذرت شامل ۱۴هیبرید بین ارقام و ۲۳رقم اصلاح شده به همراه دو رقم هیبرید تجارتی سینگل کراس ۶۴۷ (متوسط رس) و ۷۰۴ (دیررس) در دو آزمایش جداگانه با استفاده از طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در ۴ منطقه کرج، گرگان، داراب و دزفول در سال ۱۳۸۱ مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج حاصل نشان داد که این قبیل ژرم پلاسم ها در مناطق داراب و دزفول به علت نزدیک بودن عرض جغرافیائی این مناطق به مناطق اصلی آن ها سازگاری بهتری نشان می دهند. هیبریدهای بین ارقام در این مناطق قدرت رقابت قابل توجهی با هیبریدهای شاهد حاصل از تلاقی لاین ها ی اینبرد نشان دادند. این هیبریدها علیرغم زودرس بودن در منطقه اولیه خود، در مناطق مورد بررسی در حد هیبریدهای دیررس بودند. این ژرم پلاسم ها به علت تنوع ژنتیکی بالای ناشی از ارقام والدینی خود، بر خلاف هیبریدهای حاصل از لاین های اینبرد و منشاء کاملا متفاوت از ژرم پلاسم های معتدله موجود در برنامه اصلاحی داخل کشور حائز اهمیت هستند. این امر در آزمایش دوم متشکل از ارقام اصلاح شده به علت پایه ژنتیکی وسیع از یکطرف، و حضور ژرم پلاسم منحصرا از یک گروه هتروتیکی اهمیت بیشتری پیدا می کند. این ژرم پلاسم ها که متعلق به گروه های متوسط و دیررس در مناطق اولیه خود هستند، علیرغم هیبرید نبودن، قدرت رقابت بسیار بالائی در مقایسه با هیبریدهای تجارتی منطقه نشان دادند که خود بر اهمیت و امیدبخش بودن این ژرم پلاسم ها در افزایش کارآئی برنامه های اصلاح هیبرید می افزاید.

Maize, Temperate regions, Sub-tropical, Hybrid, Heterotic Group, Genetic Variation, ذرت, معتدله, نیمه حاره ای, هیبرید, واریته