رجب چوکان
حمید ابطحی
اسلام مجیدی هروان

به منظور تعیین ماهیت عمل ژن در توارث صفات مختلف ذرت، ۵۶ ژنوتیپ (۲۸ دورگ و ۲۸ تلاقی معکوس) حاصل از تلاقی های دای آلل هشت لاین خالص از نظر صفات کمی مهم در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج مورد بررسی قرار گرفتند. تجزیه دی آلل براساس روش هیمن نشان داد که اثر ژن در رابطه با صفات عملکرد دانه، تعداد دانه در ردیف بلال، عمق دانه، طول بلال، ارتفاع بوته، ارتفاع بلال، به صورت فوق غالبیت می باشد. در کنترل صفات تعداد ردیف دانه در بلال، تعداد برگ و روزهای تا ظهور گل تاجی غالبیت نسبی ژن ها حاکم بود، در حالیکه اثر ژن برای صفاتی چون وزن سیصد دانه و قطر بلال به صورت غالبیت کامل بود. استفاده از نمودار گرافیکی نشان داد که در تسریع شروع مراحل رشد زایشی و همچنین افزایش عملکرد دانه، تعداد ردیف دانه در بلال، تعداد دانه در ردیف بلال، عمق دانه، طول بلال، قطر بلال، تعداد برگ، ارتفاع بوته و ارتفاع بلال ژن های غالب و برای افزایش وزن سیصد دانه ژن های مغلوب نقش موثری دارند.

Maize, Diallel cross, Gene action, Heritability, Dominance, Over-dominance, ذرت, تلاقی دی آلل, اثر ژن, وراثت پذیری, غالبیت, فوق غالبیت.