آرش کبریائی
امیر یزدان سپاس
ساسان کشاورز
محمدرضا بی همتا
توحید نجفی میرک

به منظور مطالعه پایداری عملکرد دانه و اثر متقابل ژنوتیپ×محیط، ۲۰ ژنوتیپ امید بخش گندم نان زمستانه و بینابین در سال های زراعی ۸۱-۸۰ ۱۳و ۸۲-۱۳۸۱ از لحاظ صفت عملکرد دانه(YLD) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار بررسی شدند. مناطق اجرای آزمایش شامل ۱۰ مکان کرج، زنجان، اردبیل، اراک، میاندوآب، جلگه رخ ، مشهد ، همدان، اقلید و تبریز بودند. پس از تجزیه واریانس ساده و مرکب، پارامتر های پایداری شامل واریانس محیطی ، ضریب تغییرات محیطی ، اکووالانس ریک ، واریانس پایدای شوکلا ، ضریب رگرسیون ، میانگین مربعات انحراف از خط رگرسیون ، ضریب تشخیص ، واریانس درون مکانی و روش گزینش همزمان برای عملکرد و پایداری (YS) برای صفت یاد شده محاسبه و ژنوتیپ ها با یکدیگر مقایسه شدند. بر اساس نتایج حاصله ژنوتیپ های C-۸۰-۱۴، C-۸۰-۱۹ و C-۸۰-۲۰ به عنوان ژنوتیپ های با عملکرد پایدار شناخته شدند. اما از نظر پارامتر گزینش همزمان برای عملکرد دانه و پایداری (YS) ژنوتیپ های C-۸۰-۴، C-۸۰-۶ و C-۸۰-۱۱ به عنوان برترین ژنوتیپ ها شناخته شدند. از بین این ژنوتیپ ها، C-۸۰-۴و C-۸۰-۶ در طرح های تحقیقی- تطبیقی و تحقیقی- ترویجی که در برخی از مناطق در اقلیم سرد به اجرا درآمد مورد ارزیابی های بیشتر قرار گرفتند که براساس نتایج حاصله در مقایسه با ارقام غالب و رایج آن مناطق عملکرد بیشتری تولید نمودند.

Wheat, Genotype × environment interaction, Stability parameters, Variance, گندم, اثر متقابل ژنوتیپ × محیط, پارامترهای پایداری عملکرد دانه, واریانس