اردلان مهرانی
سیدافشین مساوات
احمدعلی شوشی

به منظور مقایسه و ارزیابی عملکرد دانه وکاه و صفات مرفولوژیکی مختلف ده رقم ارزن معمولی و همبستگی صفات مورفولوژیک با عملکرد دانه،آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار، به مدت سه سال(۸۲ -۱۳۸۰)، در سه منطقه کرج، گرگان و صفیآباد دزفول اجرا شد. صفات مورفولوژیک و کمی مورد بررسی شامل تعداد پنجه در بوته، تعداد برگ در بوته، تعداد ساقه در بوته، تعداد روزهای تا گلدهی، طول خوشه، تعداد دانه درخوشه و وزن هزار دانه بود. تجزیه واریانس مرکب صفات مورفولوژیک و کمی در هشت محیط نشان داد که ارقام از نظر عملکرد دانه، تفاوت معنی دار داشتند. در بررسی همبستگی عملکرد با صفات نیز مشخص شد که در مناطق اجرای تحقیق عملکرد کاه با هیچ یک از صفات، همبستگی معنی داری نداشتند. درمقابل ضریب همبستگی، عملکرد دانه در کرج با وزن هزار دانه (**۷۳۳/۰r =) و طول خوشه (*۶۳۸/۰r =)، در گرگان با تعداد برگ (*۶۸۵/۰r =) و تعداد پنجه (*۶۸۷/۰r =)، و در دزفول با روزهای تا گلدهی (*۷۰۳/۰r =)، طول خوشه (**۸۵۸/۰r =)، تعداد بذر در خوشه (*۶۸۵/۰r =)، وزن هزار دانه (*۶۳۵/۰r =) و عملکرد کاه (**۷۸۰/۰r =) معنی داری است. میانگین صفات، روز تا گلدهی، تعداد برگ در بوته و تعداد پنجه در بوته در سه منطقه به ترتیب با ضرایب همبستگی۷۸۲/۰، ۶۷۷/۰ و ۶۵۷/۰ با میانگین عملکرد دانه در این مناطق همبستگی مثبت و معنی داری نشان داد.

Common millet, Grain yield, Morphological traits, Days to flowering, Panicle, ۱۰۰۰ grain weight, ارزن معمولی, عملکرد دانه, صفات مورفولوژیک, روز تا گلدهی, خوشه, وزن هزار دانه