جهانفر دانشیان
حمید جباری

برای بررسی اثر تنش کم آبیاری و تراکم های مختلف گیاهی بر خصوصیات مورفولوژیک و عملکرد هیبرید پاکوتاه CMS۲۶ × R۱۰۳ آفتابگردان، آزمایشی در سال ۱۳۸۴ به صورت کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در کرج اجرا شد. عامل تنش شامل سطوح مختلف آبیاری پس از ۵۰، ۱۰۰، ۱۵۰ و ۲۰۰ میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A در کرت های اصلی و عامل تراکم گیاهی شامل چهار سطح ۶، ۸، ۱۰ و ۱۲ بوته در متر مربع در کرت های فرعی قرار گرفتند. اثر تنش کم آبیاری بر ارتفاع گیاه، قطر طبق، عملکرد دانه، شاخص باروری، درصد روغن و عملکرد روغن معنی داری بود، اما اثر آن بر تعداد برگ معنی دار نبود. اثر تراکم گیاهی نیز بر کلیه صفات اندازه گیری شده بجز ارتفاع گیاه، درصد روغن و شاخص باروری معنی دار بود. بیشترین عملکرد دانه از آبیاری بعد از ۵۰ میلی متر تبخیر با میانگین ۲۷۲۶ کیلوگرم در هکتار به دست آمد و در سطوح مختلف آبیاری بیشترین عملکرد دانه از تراکم ۱۲ بوته در متر مربع حاصل شد. نتایج کلی این آزمایش نشان داد که در تیمارهای آبیاری پس از ۵۰ ، ۱۰۰ و ۱۵۰ میلیمتر تبخیر حداکثر عملکرد دانه از تراکم ۱۲ بوته در متر مربع حاصل شد، درحالی که در تیمار آبیاری پس از ۲۰۰ میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر، به دلیل شدت بسیار بالای تنش، افزایش عملکرد در تراکم گیاهی بالاتر معنی دار نبود.

Morphological characteristics, Plant density, Productivity index, Seed oil yield and Seed yield., تراکم گیاهی, خصوصیات مورفولوژیکی, شاخص باروری, عملکرد دانه, عملکرد روغن دانه و کم آبیاری.