مجید امینی دهقی
سیدعلی محمد مدرس ثانوی
احسان جمشیدی

به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت، و تیمار بذر با جنستئین بر عملکرد و اجزای عملکرد سه گونه یونجه یکساله، آزمایشی به مدت دو سال (۱۳۸۰ و ۱۳۸۱) به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس واقع در تهران اجرا شد. تاریخ های کاشت شامل اول، دهم و بیستم اسفند ماه به عنوان کرت های اصلی و سه گونه یونجه یکساله به نام های Medicago polymorpha، M. radiata و M. rigidula بعنوان کرت های فرعی و جنستئین در دو سطح صفر و۲۰ میکرومول در لیتر در کرت های فرعی فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که اثر سال بر تمامی صفات اندازه گیری شده به جز تعداد غلاف در مترمربع در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. اثر تاریخ کاشت بر تمامی صفات به جز وزن هزار دانه، تعداد بذر در غلاف، نسبت بذر به غلاف و وزن صد غلاف در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. بیشترین عملکرد دانه از تاریخ کاشت سوم (۲۰ اسفندماه) به مقدار ۸۵۰ کیلوگرم در هکتار بدست آمد. اثر متقابل سال در تاریخ کاشت به جز وزن هزار دانه و مقدار ماده خشک گیاهی بر هیچ یک از صفات اندازه گیری شده معنی دار نبود. اثر گونه بر تمامی صفات اندازه گیری شده در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود و اثر متقابل سال در گونه، گونه در تاریخ کاشت و سال در گونه در تاریخ کاشت بر تمامی صفات اندازه گیری شده به جز تعداد بذر در غلاف، معنی دار گردید. نتایج همچنین نشان داد که اثر جنستئین بر تمامی صفات به جز نسبت دانه به غلاف و وزن صد غلاف در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. نتایج این آزمایش حاکی از اثر تعدیل کنندگی جنستئین در کاهش تاثیر منفی دمای پائین محیط بر تثبیت نیتروژن در گونه های یونجه یکساله و افزایش رشد و نمو و میزان محصول بذر آن ها می باشد. در تاریخ های کاشت دوم و سوم با بهبود شرایط دمایی محیط و خاک، میزان عملکرد بذر برخی از گونه های یونجه یکساله نسبت به تاریخ کشت اول افزایش یافت. در تاریخ های کاشت دوم و سوم به دلیل تغییرات شدید دمای هوا در ابتدای فصل رویشی، رشد و نمو بوته ها با تاخیرمواجه شد. در این تاریخ ها نیز، گونه های یونجه یکساله به مصرف جنستئین، عکس العمل مثبت نشان داده و با افزایش رشد و نمو، محصول بذر بیشتری تولید کردند.

Annual medics, Genistein, Seed yield, Low temperature and Planting dates., تاریخ کاشت, جنستئین, دمای پایین و یونجه یکساله.