محمدرضا قربانی - دانشجوی دکتری فلسفه محض، واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی تهران
موسی اکرمی - دانشیار گروه فلسفه علم، واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی تهران.

به طور کلی، دو دیدگاه رایج در تفسیر مفهوم عینیت از نظر فرگه وجود دارد. دیدگاه نخست، عینیت را در قلمرو هستی شناسی مطرح می کند که مستقل از هر چیزی حتی خرد است. بر همین اساس، می توان فلسفه فرگه را فلسفه ای واقع گرا خواند. در مقابل، دیدگاه دوم عینیت یا امر عینی را در قلمرو شناخت شناسی مطرح می کند که همچون امری بیناذهنی برای خرد در دسترس است. در این مقاله، پس از شرح برخی از مفاهیم بنیادین فلسفه فرگه به بحث درباره عینیت اندیشه در نگرش او می پردازیم. بدین ترتیب که دو دیدگاه مذکور را در برابر یکدیگر قرار داده، نشان می دهیم هر گونه تفسیری که امر عینی را بیناذهنی بداند به انگاره گرایی ترافرازین [/ایده ئالیسم استعلایی] کانت می انجامد و فرگه را فیلسوفی انتقادی، به معنای کانتی، معرفی می کند. این تفسیر، ضمن پدید آوردی نارسایی نظری در کلیت تفکر فرگه، با فلسفه حساب او نیز ناسازگار است، چنان که، برای نمونه، فرگه معتقد است حساب به عنوان شاخه ای از منطق نمی تواند مبتنی بر شهود باشد. از این رو، ما ضمن اعتقاد به سازگاری درونی فلسفه حساب فرگه، با ارائه شواهد لازم، بر تفسیر هستی شناختی از عینیت اندیشه در نگرش او تاکید می کنیم. کلیدواژه ها:.  

فرگه, اندیشه, عینیت, دسترس پذیری بیناذهنی, انگاره گرایی ترافرازین