کیوان فتحی امیر خیز - کشاورزی دانشگاه شاهد
مجید امینی دهقی - کشاورزی دانشگاه شاهد
سید علی محمد مدرس ثانوی - دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس
علیرضا رضازاده - کشاورزی دانشگاه شاهد
سیاوش حشمتی - کشاورزی دانشگاه شاهد

به منظور بررسی تاثیر روش مصرف کلات آهن بر میزان فعالیت برخی از آنزیمهای آنتی اکسیدان، عملکرد دانه و روغن دانه، در شرایط کمبود آب در گلرنگ، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه شاهد، در سال ۱۳۸۷ اجرا گردید. کرت های اصلی شامل دو سطح آبیاری ۱- بدون قطع آبیاری (آبیاری بر اساس تخلیه۵۰ درصد رطوبت ظرفیت زراعی) ۲- قطع آبیاری در مرحله گلدهی (آبیاری بر اساس تخلیه ۷۵ درصد رطوبت ظرفیت زراعی) و کرت های فرعی شامل هشت سطح کلات آهن (از منبع سکوسترین ۱۳۸) که چهار سطح آن با مقادیر (صفر، ۵۰ ، ۱۰۰ و ۱۵۰ کیلوگرم در هکتار) به صورت کاربرد خاکی و چهار سطح با غلظت های (صفر، ۱ ، ۲ و ۳ در هزار)، به صورت محلول پاشی بر روی گلرنگ بهاره (رقم IL ۱۱۱) در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که مصرف خاکی کلات آهن در شرایط تنش خشکی، میزان فعالیت آنزیم های کاتالاز، آسکوربات پراکسیداز، پلی فنل اکسیداز و سوپراکسید دیسموتاز را به طور معنی داری افزایش داد، در حالیکه میزان فعالیت آنزیم پراکسیداز با تیمار محلول پاشی کلات آهن افزایش یافت. در شرایط بدون تنش نیز بیشترین سطح فعالیت آنزیم های آسکوربات پراکسیداز، سوپراکسیددیسموتاز و پراکسیداز، با مصرف خاکی کلات آهن حاصل گردید، ولی سطح فعالیت آنزیمهای پلی فنل اکسیداز و کاتالاز با تیمارهای محلول پاشی کلات آهن، افزایش معنی داری نشان دادند. اثر تنش خشکی و کلات آهن بر شاخص برداشت، عملکرد دانه و روغن دانه گلرنگ معنی دار بود، به نحوی که تیمارهای ۵۰ کیلوگرم کلات آهن در هکتار و محلول پاشی ۱ در هزار در شرایط تنش خشکی به ترتیب با ۵/۳۱۷۶ و ۶/۳۱۳۳ کیلوگرم در هکتار و تیمارهای محلول پاشی ۲ در هزار و ۱۵۰ کیلوگرم کلات آهن در هکتار، در شرایط بدون قطع آبیاری به ترتیب با ۷/۳۷۶۵ و ۳/۳۷۳۱ کیلوگرم در هکتار، بیشترین عملکرد دانه را داشتند. بالاترین عملکرد روغن با ۲/۱۴۴۰ کیلوگرم در هکتار، در شرایط تنش خشکی با مصرف ۵۰ کیلوگرم کلات آهن در هکتار به دست آمد، درحالیکه بیشترین عملکرد روغن در شرایط بدون تنش با ۶/۱۶۹۹ کیلوگرم در هکتار با محلول پاشی ۲ در هزار کلات آهن حاصل گردید. نتایج این آزمایش نشان داد که مصرف کلات آهن در شرایط تنش خشکی می تواند با افزایش میزان فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان، باعث بهبود عملکرد دانه و عملکرد روغن دانه گلرنگ شود.

Antioxidant enzymes, FeEDDHA, Grain yield, Safflower and Water deficit stress., آنزیم های آنتی اکسیدان, آهن, تنش کمبود آب, عملکرد دانه و گلرنگ.