سمانه خیری - دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، گروه حشره شناسی، تهران، ایران
محمدرضا رضاپناه - موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور، بخش تحقیقات کنترل بیولوژیک، تهران، ایران
محمود شجاعی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، گروه حشره شناسی، تهران، ایران
غلامرضا صالحی جوزانی - پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی ایران، کرج، ایران
ندا خردپیر - استادیار، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین- پیشوا، دانشکده کشاورزی، گروه گیاهپزشکی، ورامین، ایران

باکتری (Bacillus thuringiensis) به عنوان یکی از مهم­ ترین باکتری­ های بیماری­ زا از خانواده Bacillaceae بوده که به عنوان جایگزین عملی سموم شیمیایی به­صورت عامل بیولوژیک موثر در کنترل بسیاری از حشرات به­کار می ­رود. پتانسیل­ های متفاوت این باکتری بر روی حشرات مختلف ناشی از تنوع سروتایپ ­ها و نیز تنوع سویه ­ها می­ باشد. کرم قوزه پنبه Helicoverpa armigera (Lepidoptera: Noctuidae) آفت خطرناک پنبه و دارای میزبان­ های متعدد است. در این تحقیق میزان مرگ و میر لارو­های کرم قوزه بر اثر دو جدایه بومی Btکه از مزارع استان­های یزد (YD۵) و بوشهر (BR۴) جدا­سازی شده بودند، برآورد گردید. سپس مقدار LC۵۰ هر جدایه برای لارو­های نئونات محاسبه شد. از جدایه تجاری Dipel به عنوان شاهد آزمایش استفاده گردید. تحت آزمایش زیست­سنجی LC۵۰ برای جدایه Dipel، ۲۸۶۴/۶۸ اسپور بر هر میلی­ لیتر، برای جدایه YD۵، ۱۰۶×۴۸ اسپور بر هر میلی­ لیتر و برای جدایه BR۴،۱۰۱۲×۷۷ اسپور بر هر میلی ­لیتر نشان­ دهنده میزان کارائی این ایزوله­ها بود. نتایج این تحقیق نشان داد که جدایه YD۵ از کارایی نسبتا بالا­تری در مقایسه با دیگر جدایه ایرانی برخوردار است.

باکتری Bacillus thuringinesis, جدایه BR۴، بوشهر، جدایه YD۵، یزد، زیست سنجی