مرضیه شازده احمدی - محققین مرکز تحقیقات و آموزش توتون تیرتاش، بهشهر، مازندران، ایران
سید افشین سجادی - محققین مرکز تحقیقات و آموزش توتون تیرتاش، بهشهر، مازندران، ایران

قارچ عامل پژمردگی فوزاریومی توتون (Fusarium oxysporum f.sp. nicotianae) و نماتد ریشه­گرهی (Meloidogyne incognita)، از عوامل بیماری ­زای خاکزی توتون در ایران و جهان هستند. کاشت ارقام مقاوم به این عوامل بیماری ­زا، مطمئن­ ترین و موثر­ترین روش کنترل خسارت آن در مناطق آلوده کشور می ­باشد. در این بررسی، مقاومت شش رقم توتون شامل BCE، K۱۷، HBT۸ ،Burley Geel۳، Burley BB۱۶۳ و ۲۱ Burley در قالب طرح بلوک­ های کامل تصادفی با سه تکرار در گرگان طی دو سال ۹۴-۱۳۹۳ انجام شد. ارزیابی مقاومت پژمردگی فوزاریومی بر اساس روش مورمان و همکاران با مقیاس ۴-۰ به طور هفتگی و ارزیابی مقاومت به نماتد ریشه­گرهی در انتهای فصل زراعی بر اساس تعداد گال، تعداد توده تخم و متوسط تعداد تخم در هر توده با مقیاس ۱۰-۰ انجام شد. ارزیابی شدت و سیر پیشرفت هر دو بیماری در ارقام مختلف نشان داد که شیوع این بیماری ­ها با شروع فصل گرما و رطوبت هوا در مزرعه روندی افزایشی داشت. نتایج این تحقیق نشان داد که ارقام ۲۱ Burley، Burley Geel۳، Burley BB۱۶۳ با شاخص حساسیت ۸، ۶ و ۶ به ترتیب در گروه­ های حساس و نیمه­حساس قرار گرفته، رقم K۱۷ با شاخص حساسیت ۴ در گروه نیمه مقاوم و ارقام BCE و HBT۸ با شاخص حساسیت ۲ نسبت به عوامل بیماری زای خاکزی در گروه مقاوم قرار گرفتند. بر این اساس ارقام BCE و HBT۸ به عنوان مقاوم ­ترین ارقام در شرایط مزرعه شناخته شدند

توتون, بیماری خاکزاد, مقاومت به بیماری ها, فوزاریوم, پژمردگی