مهشید رحیمی فرد - بخش تحقیقات گیاهان دارویی و محصولات فرعی، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، ایران
فاطمه سفیدکن - بخش تحقیقات گیاهان دارویی و محصولات فرعی، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، ایران
سمیه فکری قمی - بخش تحقیقات گیاهان دارویی و محصولات فرعی، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، ایران
راضیه عظیمی اترگله - بخش تحقیقات گیاهان دارویی و محصولات فرعی، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، ایران
سمانه اسدی صنم - بخش تحقیقات گیاهان دارویی و محصولات فرعی، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، ایران

مرزه خوزستانی گیاهی چند ساله از تیره نعناعیان و از گیاهان دارویی بومی انحصاری ایران است که در صنایع مختلف دارویی، غذایی و آرایشی و بهداشتی کاربرد فراوان دارد. عوامل مختلفی همچون آب و هوای رویشگاه، ارتفاع منطقه، نوع خاک، میزان و نوع تغذیه، آبیاری، زمان و شیوه برداشت گیاه، روش خشک کردن و نگهداری گیاه، دما و مدت زمان خشک کردن و نیز روش استخراج اسانس بر روی کمیت و کیفیت اسانس مرزه خوزستانی اثر گذار است.در این مقاله نمونه های مختلف مرزه خوزستانی در ۳ استان البرز، اصفهان و لرستان کشت شد و پس از جمع آوری سرشاخه گلدار اسانس گیری شد. آنالیز اسانس ها طبق شرایط استاندارد با دستگاه های GC و GC/MS انجام شد. مقایسه کمی اسانس استخراج شده از بخش های هوایی گیاه مرزه خوزستانی در منابع نشان می دهد که شرایط اکولوژیکی و اقلیمی رویشگاه می تواند مقدار و نوع ترکیبات سازنده اسانس را تحت تاثیر قرار دهد. نتایج این مقاله نشان داد که با وجود تفاوت شرایط اکولوژیکی و اقلیمی، ترکیب اصلی موجود در اسانس هر سه منطقه ترکیب کارواکرول (۸۲/۹۹ تا ۹۶/۱۶%) بود و پس از آن ترکیباتی نظیر پارا-سیمن (۰/۴ تا ۳/۹%)، گاما-ترپینن (۰/۳ تا ۳/۸%) و بتا-بیسابولن ۰/۲ تا ۱/۵%) در جایگاه های بعدی قرار داشتند.

مرزه خوزستانی، اسانس، کارواکرول، پارا-سیمن، گاما-ترپینن، بتا-بیسابولن