مهشید رحیمی فرد - بخش تحقیقات گیاهان دارویی و محصولات فرعی، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، ایران
فاطمه سفیدکن - بخش تحقیقات گیاهان دارویی و محصولات فرعی، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، ایران
راضیه عظیمی اترگله - بخش تحقیقات گیاهان دارویی و محصولات فرعی، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، ایران
سمیه فکری قمی - بخش تحقیقات گیاهان دارویی و محصولات فرعی، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران، ایران

گیاهان معطر یا اسانس دار بخش بسیار مهمی از گیاهان دارویی را تشکیل می دهند. اسانس ها به دلیل ویژگی ضد میکروبی، ضد اکسیدانی، ضد التهابی و ضد سرطان می توانند جایگزین مناسبی در زمینه های غذایی و دارویی باشند. عوامل مختلفی همچون آب و هوای رویشگاه، ارتفاع منطقه، نوع خاک، میزان و نوع تغذیه، آبیاری، زمان و شیوه برداشت گیاه، روش خشک کردن و نگهداری گیاه، دما و مدت زمان خشک کردن و نیز روش استخراج اسانس بر روی کمیت و کیفیت اسانس گیاهان اثر گذار است.گونه مریم نخودیTeucriun polium یا کلپوره همدانی، گیاهی چند ساله علفی و پایا است. هدف از این تحقیق بررسی تاثیر رویشگاه بر کمیت و کیفیت اسانس زیر گونه T. polium ssp. gnaphalodes است. بر این اساس سرشاخه گلدار T. polium ssp. gnaphalodes از ۲ استان کشور جمع آوری و سپس اسانس گیری شد. آنالیز اسانس ها طبق شرایط استاندارد با دستگاه های GC و GC/MS انجام شد. مقایسه کمی اسانس استخراج شده از بخش های هوایی زیر گونه T. polium ssp. gnaphalodes نشان می دهد که شرایط اکولوژیکی و اقلیمی رویشگاه می تواند مقدار و نوع ترکیبات سازنده اسانس این گیاه را تحت تاثیر قرار دهد. آنالیز شیمیایی اسانس های T. polium ssp. gnaphalodes نشان می دهد که ترکیبات مشترک موجود در اسانس های این زیر گونه والریانول (۱۷/۴ تا ۳۷/۸ درصد) و ۷-اپی -α-یودسمول (۲/۹ تا ۷/۸ درصد) بودند. ترکیباتی نظیر β-pinene، limonene، E-caryophyllene و elemol در یکی از نمونه ها به مقادیر زیاد دیده شدند در حالیکه spathulenol، caryophyllene oxide، hexadecanoic acid و hexacosane سایر ترکیبات عمده موجود در نمونه دیگر به شمار می روند

و polium، Teucriun ،gnaphalodes، اسانس، مریم نخودی، والریانول، ۷-اپی -α-یودسمول