فرشاد احمدیلر - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی شیمی- طراحی فرایند، گروه مهندسی شیمی، دانشکده مهندسی شیمی و نفت، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.
لیلا خازینی - استادیار، گروه مهندسی شیمی، دانشکده مهندسی شیمی و نفت، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.
سید شمس الدین علیزاده - دانشیار، گروه بهداشت حرفه ای، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تبریز، تبریز، ایران.

زمینه و هدف: آلودگی های منتشره در صنایع چاپ، مطابق تحقیقات سازمان بهداشت جهانی به عنوان یکی از جدی ترین خطرات برای سلامتی کارکنان به شمار می رود. اثرات بهداشتی این آلاینده ها از بیماری های حاد مانند سوزش چشم تا اثرات مزمن مانند ابتلا به سرطان و حتی آسیب به DNA است. مواد و روش ها: جهت مطالعه آلودگی هوا در محیط های داخلی صنعت چاپ، با استفاده از دستورالعمل EPA و روش رتبه بندی مکانی، نمونه ها جمع آوری و سپس توسط دستگاه کروماتوگرافی گازی آنالیز شد. یافته ها: بر اساس نتایج کرماتوگرافی گازی، مجموع غلظت ترکیبات آلی بسیار فرار و ترکیبات آلی فرار در نزدیک ترین نقطه به مخزن رنگ ، محل قرارگیری اپراتور در فاصله یک متری و دو متری از دستگاه هلیوگراور، و فضای عمومی کارخانه به ترتیب برابر %۸۳/۲۰، %۴۱/۵، %۸۵/۱ %۴۶/۱ به دست آمد. ۵۲% از آلاینده های مشاهده شده جزو حلال های آلی مرکب، ۳۸% از ترکیبات گوگرددار و ۵۲% جزو ترکیبات نیتروژن دار بودند. حدود ۲۴% از آلاینده ها ساختار پیچیده ای متشکل از ۱۲ کربن و بالاتر دارند. غلظت آلاینده های مشاهده شده نه تنها از استانداردهای OSHA و NIOSH بسیار فراتر است؛ بلکه در مقایسه با پژوهش مشابه بین المللی نیز، بسیار بالا می باشد؛ بطوری که در محدوده اعلان کد خطر بوده و اثرات بهداشتی نگرانکننده ای بر کارکنان دارند.نتیجه گیری: نتایج نشان دهنده نیاز به مداخله فوری برای کاهش آلایندگی محیط های صنعت چاپ می باشد. روش ارجح برای مدیریت کیفیت هوای داخلی، کنترل و جایگزینی منبع آلودگی، تهویه عمومی و موضعی مناسب با استفاده از تجهیزات تهویه مطبوع و یا استفاده همزمان از فیلترها و سیستم تهویه مطبوع جهت کاهش انتشار پیشنهاد می شود.

آلودگی هوای داخلی, ترکیبات آلی فرار, مواجهه تنفسی