امیر مرادی نژاد - استادیار، بخش آبخیزداری مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اراک، ایران
سید احمد حسینی - استادیار، بخش مهندسی رودخانه و سواحل پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

با توجه به پیچیدگی مسائل هیدرولیکی و رسوبی در رودخانه­ها امکان حل معادلات به روش تحلیلی ممکن نیست، لذا از روش­های عددی استفاده می­شود. در پژوهش حاضر از مدلHEC-RAS ۵.۰.۳ ، به ­منظور شبیه ­سازی جریان رسوبات رودخانه خنداب استفاده شد. بدین منظور با استفاده از نقشه توپوگرافی مسیر، DEM و TIN  از مسیر رودخانه شراء با مقیاس ۱:۲۰۰۰، در بسته الحاقی HEC-GeoRAS در نرم­افزار ArcMap، تعداد ۲۰۰ مقطع در طول km ۵ رودخانه تهیه شد. اطلاعات مربوطه جهت معرفی هندسه رودخانه به مدل معرفی شد. دبی با دوره بازگشت ۲۵، ۵۰ و yr ۱۰۰ محاسبه و برای شبیه­سازی هیدرولیکی رودخانه مورد استفاده قرار گرفت. شرایط جریان شبه غیرماندگار، شرایط مرزی و دانه­بندی مواد بستر رودخانه به مدل معرفی شد. با استفاده از رابطه­های برآورد انتقال رسوب، ظرفیت انتقال رسوب رودخانه محاسبه شد. نتایج نشان داد، رابطه میر- پیتر و مولر با ۲۶% خطا نسبت به روابط دیگر به مقادیر رسوبات مشاهداتی نزدیک­تر می­باشد. همچنین، بررسی وضعیت فرسایش و رسوب گذاری رودخانه با استفاده از معیارهای هولشتروم و شیلدز نشان می­دهد که قسمتی از مقاطع این رودخانه در وضعیت فرسایشی و قسمتی در حال رسوب گذاری قرار دارد.

جریان رودخانه, خنداب, دبی رسوب, فرسایش, HEC-RAS