حسین علیکاهی - دانشجوی کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجائی، تهران، ایران
محمد عترت دوست - استادیار گروه الهیات دانشگاه تربیت دبیر شهید رجائی، تهران، ایران

معاد جسمانی همواره موضوعی مورد بحث درمیان فیلسوفان بوده است و علامه طباطبائی نظراتی جدید در این مورد ارائه فرموده است. ایشان معتقد است که بدن انسان در عالم آخرت دوباره زنده شده و به سوی روح حرکت می کند و به آن ملحق می شود و از این نظر برای نفس جایگاهی مهم تر قائل شده است پس ایشان نظر دیگر فلاسفه مبنی بر نزول نفس و اتحاد با بدن را رد می کند زیرا با دلایل عقلی معتقد است که موجودی که کمال یافته است محال است که مجددا به مرتبه پایین تر نزول یابد. از صحبت های ایشان می توان فهمید که بدن پس از جدایی از نفس فانی نمی شود بلکه در اثر حرکت جوهری، کمال و فعلیتی خاص با نفس پیدا میکند. از نظر علامه، انسان در قیامت به واسطه نفس، عینیت با انسان دنیا دارد و به واسطه بدن، مثلیتی با انسان دنیوی دارد. در نتیجه در جهان آخرت انسان با وجودی جسمانی از پاداش و یا عذاب جسمانی بهره مند می شود. هم چنین در زمینه معاد جسمانی شبهاتی وجود دارد که لازم است درکنار موضوع معاد جسمانی به آن ها پرداخته شود و ما در این زمینه با پاسخ هایی عقلانی ، از دیدگاه علامه طباطبائی مواجه می شویم که در این مقاله به بررسی آن ها می پردازیم.

معاد جسمانی، علامه طباطبائی، لحوق ابدان به نفوس، اعاده معدوم، آکل و ماکول