محمدرضا قلیزاده - استادیار گروه تاریخ دانشگاه خلیجفارس
غلامرضا باقدرت - کارشناسی ارشد تاریخ اسلام

جامعه صدر اسلام که پس از هجرت پیامبر (ص) به یثرب شکل گرفت، باوجود تعالیم و راهنمایی هایی نبوی شاهد بروز برخی رقابت ها، اختلافات، درگیریها و تعارضات بود. گرچه با هدایتها و ارشادات رسول اکرم (ص) بسیاری از تعارضات از بین رفته و یا کاهش مییافت، اما گروه بندیها و جریانات مختلفی که در میان صحابه نشو و نما داشتند کماکان به این تعارضات دامن می زدند.در پاسخ به این سوال که عوامل و دلایل اختلافات فوق را در چه چیزهایی باید جستجو کرد میتوان گفت که علاوه بر عصبیتهای جاهلی و قبیله گرایی، تعارضات فکری و فرهنگی حاکم بین دو گروه مکی و مدنی و فقدان و ضعف ایمان حقیقی و عدم تبعیت و ولایت پذیری از پیامبر اعظم و ویژگیهای شخصیتی پاره ای از صحابه در زمره ی مهمترین مسائلی هستند که زمینه را برای پیدایش و بروز اختلافات و تعارضات در بین گروه ها و موضع گیری در مقابل رهبری جامعه اسلامی فراهم ساخت.در پژوهش حاضر فرض چنین خواهد بود که در پی آمد و استمرار همین تعارضات است که سرانجام جانشینی پیامبر تبدیل به یکی از بزرگترین اختلافات در تاریخ اسلام شد.

تعارض، صحابه، پیامبر اسلام، نخبگان