مرجان عرب رحمتی پور - دکترای علم اطلاعات و دانش شناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
زهره میرحسینی - دانشیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
احمد سعیدی - استادیار موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی، تهران، ایران

ارائه ساز و کارهای مناسب به منظور تسریع در تولید علم که از دقت کافی نیز برخوردار بوده و زیرساختهای مورد نیاز آن نیز تعیین شده باشد، همواره یک مسئله مهم در نظام آموزشی کشور تلقی میگردد. پژوهش حاضر با هدف شناسایی ابعاد شتاب دهنده های تولید علم در توسعه علمی و مدیریت آموزش و پژوهش در دانشگاه های دولتی ایران و در راستای ارتقای وضع کنونی انجام شده است. این مطالعه کاربردی، از نظر نوع داده ها، کیفی و از نظر شیوه پژوهش، داده بنیاد می باشد. جامعه آماری شامل ۱۵ نفر از اعضای هیئت علمی و صاحبنظر در علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه های دولتی ایران بود که دارای تالیفات و مقالات علمی در حوزه مورد بررسی بودند و با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها، مصاحبه نیمه ساختمند بود و تجزیه و تحلیل داده ها نیز با استفاده از نرم افزارMAXQDA انجام گردید. بر اساس یافته های پژوهش، ابعاد و عوامل موثر بر شتاب دهنده های تولید علم از دیدگاه جامعه فوق در ۶ بعد شامل پدیده مرکزی (نظام آموزشی با کیفیت، نظام پژوهشی موثر، نظام حمایت و پشتیبانی جامع، نظام مالی بهینه و کارا)؛ شرایط علی (رهبری و مدیریت، ارتباطات و شبکه ها، فرهنگ سازمانی)؛ راهبردها (مدیریت منابع انسانی، توسعه زیرساخت های بنیادی، تامین مالی مناسب)؛ شرایط زمینه ای (چارچوب قانونی، ارتباطات میان رشته ای، تعامل با محیط پیرامونی، نظام جذب استعداد، مسائل اقتصادی)؛ عوامل مداخله گر (سیستم پاداش و تشویق، موقعیت و جایگاه، تکنولوژی)؛ و پیامدها (همسویی با محیط، بهبود عملکرد علمی و سازمانی، توسعه سرمایه انسانی، توسعه اجتماعی و اقتصادی) شناسایی شدند. نتایج نشان داد که جهت دستیابی به توسعه علمی متوازن و اثربخش در جهت مدیریت آموزش و پژوهش دانشگاه های دولتی کشور، توجه جدی و سیستمی به همه ابعاد نظام های شتاب دهنده تولید علم ارائه شده در این پژوهش ضروری می باشد.

شتاب دهنده های تولید علم, توسعه علمی, مدیریت آموزش و پژوهش, دانشگاه های دولتی ایران