سعیده ایزدی - دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه مهندسی و علوم آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران.
شایان شامحمدی - استاد، گروه مهندسی و علوم آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران.

مدل های هیدرولوژیکی این امکان را می دهند تا با شبیه سازی فرایند بارش- رواناب، مقدار رواناب حاصل از بارندگی در حوزه های فاقد آمار یا دارای آمار ناقص با کم ترین هزینه و حداقل زمان، ارزیابی و برنامه ریزی برای مهار و مدیریت سیلاب ها صورت پذیرد. هدف از این مطالعه ارزیابی مدل بارش-رواناب-نگهداشت ۳RM در حوزه های آبخیز کسیلیان و درجزین می باشد. مدل موردمطالعه یک مدل ریاضی است که بر مبنای مدل مفهومی SCS-CN نگارش شده و در آن به جای رطوبت پیشین از مقادیر نگهداشت موثر پیشین (IER) استفاده می گردد. پارامتر نگهداشت موثر پیشین نیز به روش بیلان آبی قابل محاسبه است. نتایج مطالعه حاضر نشان داد که حوزه آبخیز درجزین با ۳۸/۲۹ درصد پوشش سنگی و ۲۷/۳ درصد گروه هیدرولوژیکی A دارای پتانسیل نگهداشت ۶۶/۲۰ میلی متر و حوزه آبخیز کسیلیان با پوشش جنگلی ۷۷ درصد و پوشش توده سنگی صفر از پتانسیل نگهداشت بسیار بیش تری (۱۱/۵۱ میلی متر) برخوردار است. مقدار  (نسبت نگهداشت مقدماتی به نگهداشت پتانسیل) نیز در حوزه کسیلیان ۰۵/۰ و در حوزه درجزین برابر با ۱۳/۰ حاصل شد. هم چنین، نتایج برازش مدل بر داده های بارش-رواناب نشان داد که شاخص های ارزیابی شامل ضریب تعیین، ریشه مربعات خطای میانگین، ریشه میانگین مربعات خطای نرمال و ضریب نش برای پیش بینی رواناب حوزه درجزین و کسیلیان به ترتیب (۹۹۸/۰، ۴۳۹/۰، ۰۲۹/۰، ۹۹۸/۰) و (۸۵۹/۰، ۰۰۹/۱، ۲۶۴/۰ و ۸۶۷/۰) حاصل شد. با توجه به نتایج به دست آمده، می توان اذعان داشت مدل ۳RM برای پیش بینی رواناب و نگهداشت واقعی در هر دو حوزه از توانایی قابل قبولی برخوردار است.

بیلان آب, حوزه آبخیز, مدل بارش-رواناب-نگهداشت, نگهداشت موثر پیشین