مریم یارمحمدی - خیابان ولیعصرمل امیر بهادر کوچه مافی پ۱۸
زهره اخوان مقدم - هیات علمی دانشگاه علوم و معارف قم

صلح از موضوعات مطرح در جوامع انسانی به ویژه عصر حاضر می باشد. اصول برقراری صلح در ابعاد مختلف همواره مورد توجه پژوهشگران حوزه جامعه شناسی بوده و سازمان های مختلف جهانی به ارائه این مبانی پرداخته اند. این مقاله به روش توصیفی-تحلیلی به بررسی مهم ترین مبانی و روش های ایجاد صلح فرهنگی در نهج البلاغه پرداخته و می تواند الگوی مناسبی برای فعالان این حوزه باشد. بر اساس یافته های پژوهش حاضر امیر المومنین (ع) چهار مبنا و اصل عملی ارائه فرموده و بر اساس هر مبنا ، روش هایی توصیه نموده است. مبنای اول «اصل عقلانیت» است و روش های مبتنی بر آن: انتقادپذیری؛ مشورت؛ مقابله با تعصب؛ و مقابله با نادانی. دومین مبنا «اصل کرامت انسانی» است که روش های عدم استبداد و زورگویی؛ عدم شتاب در هنگام خشم؛ موعظه ورفع موانع پندپذیری؛ توجه دادن به حسن عاقبت؛ نکوهش قتل نفس؛ مدارا کردن همراه با قاطعیت؛ رعایت پیمان الهی میان مومنان؛ نکوهش مکر ونیرنگ؛ پرهیز از دشنام دادن؛ نکوهش بزرگ طلبی؛ و عدم آزاررسانی حتی نسبت به مشرکان بر این مبنا تحقق می یابد. بر اساس «اصل مشارکت» که سومین مبناست ، روش های شرکت در ادای حقوق یکدیگر؛ همدلی و توجه به آثار مثبت آن؛ ایجاد حس مسئولیت؛ و آگاهی از امور ستمدیدگان استوار است. مبنای چهارم «اصل تعامل» است که روش های رابطه مسالمت آمیز با مردم؛ دوری از شایعه و هشدار نسبت به تاثیرپذیری از شایعه ها؛ و حسن ظن به دیگران مطرح شده است.

اسلام.نهج البلاغه.امیرالمومنین. صلح فرهنگی