مریم خستو - استادیار گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران
شادی پاکزاد - استادیار گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران

بیان مسئله: بسیاری از رفتارها در شهر بسته به نحوه ادراک و شناخت شهر تغییر می­کند. هم­چنین امروزه نقش فن­آوری اطلاعات در زندگی بشر بسیار پررنگ و حیاتی است و دستاوردهای آن، بیش از پیش بر شیوه زندگی افراد تاثیر می­گذارد. از جمله آن­ها، نرم­افزارهای تلفن همراه است که با استفاده از شبکه اینترنت، امکانات وسیعی را برای افراد فراهم کرده و بسیاری از فعالیت­های گذشته را تغییر داده­است. نرم­افزارهای مسیریابی در سال­های اخیر مورد استقبال وسیع کاربران اینترنت قرار گرفته است؛ این نرم­افزارها با قابلیت­های مختلف تولید شده­اند و هرکدام با ویژگی­های خاص خود مقبولیت­های متفاوتی دارند. هدف: این پژوهش در پی بررسی نحوه تاثیر نرم­افزارهای مسیریابی بر فرایند شناخت افراد نسبت به سازمان فضایی شهر و تفاوت احتمالی این تاثیر در محیط­های مختلف بوده است. روش:روش تحقیق، آمیخته و ترکیبی از روش­های کیفی و کمی است؛ در ابتدا به روش دلفی شاخص­های موردنظر دسته­بندی و معین گردید، سپس با استفاده از پرسشنامه و هم­چنین تهیه نقشه­های شناختی از کاربران نرم­افزارهای مسیریابی و تحلیل آن­ها به سوالات پژوهش پاسخ دادند. یافته ها: رانندگان عادی توجه بیشتری به نشانه ها و پهنه­های شاخص شهری دارند؛ اگرچه در زمینه های ادراکی رانندگان عادی، گره های شهری نیز نقش جدی دارند، اما این تاثیر در آن­ها کمرنگ­تر است. نرم­افزارهای مسیریابی در چگونگی شناخت لبه­های شهری تاثیر زیادی ندارند. نتیجه ­گیری: در شهرهای بزرگ، افراد بیشتر برای یافتن مقصد و مسیرهای جایگزین از نرم­افزار مسیریابی استفاده می­کنند. آگاهی از مسیرهای خلوت و سایر اطلاعات، نقش فرعی را بر عهده دارد؛ این در حالی است که در شهرهای کوچک، افراد بیشتر برای یافتن اطلاعات مربوط به ازدحام ترافیک از نرم­افزار استفاده می­کنند. به طورکلی، می­توان گفت افرادی که کاربر نرم­افزار هستند، در مقابل گروه دوم به طور ذهنی بیشتر تحت تاثیر نشانگرهای نرم­افزارها هستند. مسیرهای فرعی نیز بیشتر مورد توجه کاربران نرم­افزارها است.

نرم افزار مسیریابی, جهت یابی, ادراک, شناخت, سازمان فضایی شهر