شادی شکری یزدان آباد - دانشجو کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری ، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران
مهدی حمزه نژاد - استادیار گروه معماری و شهرسازی دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران
فاطمه حسینی مقدم - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری پایدار و طراحی منظر، دانشگاه پلی تکنیک میلان، میلان، ایتالیا

بیان مساله: شهرها در حال تحول هستند. تغییرات در شهرها متناسب زمان و تکنولوژی می­تواند نقش ارزش های انسانی را در آن تقویت یا تضعیف نمایند، لذا شناختن دگردیسی و ارزش های اسلامی و انسانی در آن، اهمیت می­یابد. تا کنون تلاش­هایی برای گونه­شناسی سیر تحولات انجام شده که در این مطالعات توجهی به سنجش هویت اسلامی و ارزش های انسانی در این ادوار نشده است. هدف: پژوهش پیش­رو میزان تحقق ارزش های انسانی و اصول شهر اسلامی را در سیر دگردیسی شهرها از بافت سنتی به مدرن را بررسی می­کند. هدف این است تا سیر نامبرده شده را در ایران و غرب مقایسه نماید و با بررسی اصول و شاخص های شهر اسلامی و ارزش های انسانی نهفته در آن، اهمیت هریک از شاخص­ها را در این سیر دنبال نماید. در نهایت نیز برای حفظ آن در شهرهای آینده، راهکارهای کلی ذکر نماید. روش:ضمن استفاده از روش استدلالی، پس از بررسی ویژگی ادوار دگردیسی شهرها و شاخص های ارزش انسانی در تعاریف شهری، با استفاده از روش دلفی در دو راند، نظر صاحب­نظران (۱۰ نفر متخصص (با توجه به نظریه هوگراث، کلایتون و بسیاری از دیگر نظریه­پردازان که به تعداد ۵ تا ۱۲ متخصص اشاره می­کنند)) در ارتباط با میزان تحقق هر یک از اصول ارزش­های انسانی و شهر اسلامی در ادوار دگردیسی، مورد سنجش قرار گرفته است. یافته ها و نتیجه : یافته­ها و تحلیل موارد مستخرج از تکنیک دلفی نشان می­دهد که مفاهیمی نظیر طبیعت­محوری، خدا­محوری، جامعه­محوری (اجتماع پذیری) و همچنین اقتصاد، در سیر دگردیسی بیان­شده حبیبی و در شهرهای متاخر فراموش شده و تنها برخی مفاهیم مانند جامعه­محوری (ارتباطات جهانی) پررنگ تر شده است. لذا در بخش انتهایی مقاله با توجه به فرصت­ها و تهدیدها در سیر دگردیسی، به ارائه راهکارهایی کلی جهت ارتقا ارزش های انسانی و حفظ هویت ایرانی اسلامی، در شهرهای آتی پرداخته شده است.

هویت, ادوار تاریخی شهر, دگردیسی, شهر اسلامی, ارزش های انسانی