وحید علی بیگی سرهالی - دانشگاه ارومیه
ام البنین نیکخواه نوری - زاهدان

پژوهش حاضر تحقیقی جامع درباره قیس بن عامر شخصیت اصلی منظومه  لیلی و مجنون نظامی است که با توجه به رفتارهای غیر عادی و نامعقولی که از او سر زده، ما را برآن داشت تا شخصیت او را مورد واکاوی قرار دهیم که این امر با کمک نظریه شخصیت ریموند کتل قابل انجام است. در این نظریه، وی صفات را به صورت گرایش­های نسبتا دائمی و واکنش نشان دادن آن گرایشها که واحدهای ساختاری بنیادی شخصیت هستند تعریف کرد که در ادامه، صفات عمقی هنجار و نابهنجار را مورد بازبینی قرار می­دهد تا در پایان، با استفاده از دستاوردهای خود، نتیجه­ای منطقی از شخصیت مورد مطالعه به نمایش بگذارد. بنابراین تحلیل و توصیف شخصیت مجنون بر مبنای نظریه کتل می­تواند راهگشای صفات اصلی او شود که در این راستا تمام ۱۶عاملی که کتل بیان کرده را دربار شخصیت قیس مورد ارزیابی قرار داده­ایم و برای هرکدام از عوامل بیان شده در نظریه فوق، شواهد مثالی استخراج کرده و به تحلیل آن پرداخته شده است. در پایان مشاهده کردیم که بسامد صفات منفی در این نظریه درباره شخصیت مجنون بیش از حد انتظار است و همین موضوع  باعث غلبه یافتن  عواطف و احساسات بر وی شده است. این پژوهش با روش تحلیلی و توصیف ابیات و شواهد مثال صورت گرفته و شخصیت مجنون را به دقت مورد واکاوی قرار داده ­ایم.

شخصیت, نظریه کتل, نظامی, شعر غنایی, لیلی و مجنون