شهرام کیانی - دانشجوی دکتری خاکشناسی دانشگاه تربیت مدرس
محمد جعفر ملکوتی - استاد دانشگاه تربیت مدرس
مهرداد شهابیان - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی مازندران

به منظور مطالعه تاثیر مصرف پتاسیم و عناصر کم مصرف برعملکرد و بهبود کیفی میوه درختان پرتقال در شمال خوزستان آزمایشی از سال ۸۱-۱۳۸۰ به مدت دو سال در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با نه تیمار و سه بلوک (هر کرت شامل یک درخت) بر روی درختان پرتقال هشت ساله رقم مارس در باغ مرکبات مرکز تحقیقات کشاورزی صفی آباد دزفول اجرا شد. تیمارهای سال اول این تحقیق عبارت بودند از: T۱: تیمار شاهد، مصرف ۱۰۰۰ گرم سولفات آمونیوم به صورت پخش سطحی، :T۲ مصرف۱۰۰۰ گرم سولفات آمونیوم به صورت پخش سطحی + ۵۰ کیلوگرم کود حیوانی +۲۵۰ گرم گوگرد پودری به صورت چالکود،  T۲: T۳+ مصرف ۴۱۵ گرم کلرور پتاسیم، T۴ : T۲ + مصرف ۵۰۰ گرم سولفات پتاسیم،  T۲ :T۵ + مصرف ۸۳۰ گرم کلرور پتاسیم (دو برابر میزان محاسبه شده در تیمار سوم)،T۲ :T۶ + مصرف ۱۰۰۰ گرم سولفات پتاسیم (دو برابر میزان محاسبه شده در تیمار چهارم)،: T۷ + T۳  عناصر کم مصرف (۱۲۰ گرم سولفات روی + ۲۰۰ گرم سولفات آهن + ۲۰۰ گرم سولفات منگنز)، T۸ : + T۴  عناصر کم مصرف (مشابه تیمار هفتم)، :T۹   + T۲ مصرف ۲۵۰ گرم سولفات پتاسیم قبل از آغاز فصل رشد + ۵/۲۰۷ گرم کلرور پتاسیم به صورت سرک در اواسط فصل رشد+ عناصر کم مصرف (مشابه تیمار هفتم). در سال دوم تحقیق بر اساس نتایج حاصله از سال اول، نسبت به مصرف کودهای نیتروژنه در تمامی تیمارهای آزمایشی و محلول پاشی با کلات روی با غلظت سه در هزار در تیمارهای هفتم، هشتم و نهم اقدام گردید. نتایج نشان داد تیمارهای هفتم و هشتم به ترتیب با ۷/۳۷ و ۷/۳۴ کیلوگرم میوه به ازای هر درخت موجب افزایش معنی دار عملکرد در سطح پنج درصد نسبت به تیمار اول (۲/۲۵ کیلوگرم میوه به ازای هر درخت) شدند. عملکرد سایر تیمارهای آزمایشی تفاوت معنی داری با شاهد نداشت. محلول پاشی با کلات روی در سال دوم تحقیق اگر چه منجر به افزایش معنی دار غلظت روی در تیمارهای هفتم، هشتم و نهم نسبت به بقیه تیمارها گردید، اما تاثیری بر عملکرد و شاخصهای کیفی میوه نداشت. غلظت سایر عناصر غذایی برگ و خصوصیات کیفی میوه در طول دو سال اجرای آزمایش تحت تاثیر هیچ یک از تیمارهای آزمایشی واقع نشد. با توجه به نتایج این تحقیق حد بحرانی پتاسیم برای درختان پرتقال در شمال خوزستان کمتر از ۲۰۰ میلی گرم در کیلوگرم خاک پیشنهاد می گردد.

پتاسیم, عناصر کم مصرف, درختان پرتقال, شمال خوزستان