علی دهقانی - استادیار، گروه پرستاری، دانشکده پرستاری و پیراپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی جهرم، جهرم، ایران

مقدمه و هدف: سرطان های دستگاه گوارش از مهمترین سرطان ها در سراسر جهان و از شایعترین سرطان ها در ایران به ویژه مردان است. به طوریکه سرطان معده از شایعترین سرطان ها در مردان ایرانی است. همچنین سرطان کولورکتال در زنان ایرانی سومین و در مردان ایرانی پنجمین سرطانشابع به حساب می آید. از این رو پرداختن به عوامل خطر موثر در این زمینه امر مهم به حساب می اید. لذا این مطالعه با هدف تععین عوامل موثر درایجاد سرطان های گوارشی در جامعه ایرانی انجام شد.مواد و روش ها: در این مطالعه مروری که در سال ۱۳۹۸ صورت گرفت، ۲۴ مقاله از پایگاه های اطلاعاتی معتبر بررسی و تجزیه و تحلیل شد. به اینترتیب مرور جامع مقالات براساس جستجو در پایگاههای اطلاعاتی معتبر از جمله Scopus ، Scholar Google ، Science direct, PubMed ، , Iran Medex, SID و Magiran با کلید واژه های سرطان گوارش، سرطان معده، سرطان مری، سرطان کولورکتال و عوامل خطر بیماری انجام شد.یافته ها: مصرف بالای گوشت قرمز، غذاهای سرخ شده، مصرف زیاد چربی، رژیم غذایی با بار گلیسمی بالا، افزایش مصرف نمک، مصرف غذاهای حاوینیترات بالا به ویژه فست فودها، آماده سازی نامناسب غذا، نوشیدن مایعات داغ، مصرف کم میوه و سبزیجات از شایعترین و مهمترین عوامل خطرتاثیرگذار در ابتلا به سرطان های دستگاه گوارشی است. از طرف دیگر مصرف بالای میوه و سبزیجات، غذاهای حاوی فیبر، مصرف لبنیات به ویژه ماستبه دلیل محتوای پروبیوتیکی و ویتامین دی، غذاهای حاوی آنتی اکسیدان های قوی در پیشگیری از ابتلا به سرطاهان های دستگاه گوارشی موثر هستند.نتیجه گیری: بر اساس آنچه از تحلیل مطالعات بدست آمد نشان داد از مهمترین عوامل خطر در بروز سرطان های دستگاه گوارشی، عوامل تغذیه ایاست. بدین ترتیب که مصرف میوه به عنوان فاکتور محافظتی و غذاهای سرخ شده و گوشت قرمز به عنوان فاکتورهای مستعد کننده ابتلا به سرطان هایگوارشی است. لذا برنامه ریزی تغذیه ای درست و افزایش آگاهی افراد جامعه در این خصوص امری ضروری است.

سرطان گوارشی، سرطان معده، سرطان مری، سرطان کولورکتال، عوامل خطر