مجید اکبری - کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه پیام نور رشت
نوبخت سبحانی - دانشجوی دکترا جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه علوم و تحقیقات تهران
مریم بیرانوندزاده - دانشجوی دکترا جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه شهید بهشتی
فاطمه سوری

نقش شهرهای میانه­اندام در توسعه یکپارچه ناحیه­ای چشمگیر است. این شهرها به عنوان مراکز ارایه خدمات به نقاط سکونتگاهی کوچک­تر و مراکز توزیع کالاها و خدمات­، نقش مهمی در روندهای اقتصادی بازی می­کنند. هدف از این مقاله، بررسی نقش و کارکرد شهرهای میانی در نظام شهری و توسعه منطقه­ای استان آذریجان­شرقی است. روش تحقیق از نوع «توصیفی و تحلیلی» است که در آن از مدل­های کمی و نرم افزار رایانه­ای Excel استفاده شده است. استان آذربایجان­شرقی دارای پنج شهر میانی(۵۰- ۲۰۰ هزار نفر جمعیت) به نام­های مراغه، مرند، میانه، اهر و بناب است که ۴۶/۲۱ درصد از جمعیت شهری استان را شامل می­شوند.  نتایج مدل­های جمعیتی نشان می­دهد که شهرهای میانی از انعطاف­پذیری، جذب جمعیت­­ و مهاجرپذیری برخوردار بوده است، و بدون در نظر گرفتن کارکرد جمعیتی آن در نظام شهری استان عدم تعادل بیشتر می­شود. به لحاظ اقتصادی بخش کشاورزی در اکثرا شهرهای میانی به عنوان بخش پایه­ای و بخش­های صنعت و خدمات به عنوان بخش غیرپایه­ای است. این شهرها در نظام شهری استان به لحاظ جمعیتی و اقتصادی تاثیرات مثبتی داشته­اند. آنچه که عملکرد این شهرها را در نظام شهری و توسعه منطقه­ای کم رنگ نموده است، وجود خلاء سکونتگاهی در نظام سلسله مراتبی شهری استان در گروههای جمعیت(­۲۵۰-۵۰۰ هزار نفر) و (­۵۰۰ هزار الی ۱میلیون نفر) در سلسله مراتبی شهری و تمرکز شدید امکانات در کلانشهر تبریز بوده است. 

شهرهای میانی, نظام شهری, توسعه منطقه ای, استان آذربایجان شرقی