رحمان هدایتی چنانی - کارشناس ارشد حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد لاهیجان

هدف از حملات بیولوژیک، از هم پاشاندن فعالیت های اجتماعی و اقتصادی، شکست اقتدار حکومت ها و ایجاد اختلال در پاسخ های نظامی آن ها است. گسترش فعالیت های تروریستی (من جمله بیوتروریسم) و نگرانی از بابت حمایت های منطقه ای از سلاح های بیولوژیک، منجر به تلاش هایی در زمینه دفاع بیولوژیک و آمادگی در برابر حملات بیولوژیک شده است. در کشور ایران و در عصر قاجار، وجود بیماری های همه گیر مانند طاعون و وبا و شیوع آن ها به واسطه عدم کنترل به موقع به وسیله تدابیری از جمله قرنطینه موجب کمبود جمعیت و خالی بودن بخش اعظم کشور و عقب ماندگی ایران عصر قاجار از دولت های اروپایی گردیده است. در شرایطی که بیماری همه گیر کرونا به طرز بی سابقه ای در جهان گسترش یافته و کشورها برای مقابله با گسترش هرچه بیشتر این ویروس اقدامات فوق العاده ای اتخاذ نمودند، حقوقدانان سرگرم بحث پیرامون چگونگی اجرای تعهدات قراردادی بوده، که ادامه این روند و آثار حقوقی آن زمینه ساز نگرانی بسیاری در اقشار مردم شده است. لذا در این مقاله با بهره گیری از روش تحلیلی- توصیفی، در خصوص مبارزه با ویروس کرونا به بررسی دیدگاه های حقوقی و جزایی در قوانین ایران و اسناد بین المللی پرداخته و هدف آن افزایش آگاهی های حقوقی مردم برای پیشگیری از وقوع جرائم و سوءاستفاده های احتمالی در فضای کنونی ناشی از بیماری کرونا بوده و تاثیر فورس ماژور و هاردشیب در شرایط بیماری مذکور در بسیاری از قراردادها مورد بررسی قرار گرفته است. لذا بیماری کرونا فرصتی مناسب برای نمایندگان مجلس جهت وضع قوانین جدید است. مع الوصف آنچه می توان اجمالا نتیجه گرفت فی الواقع این مقوله است که اگر حوزه تقنین و قضایی توجه به تبعات و مخاطرات کرونا همچنان بر پایه سیاست معمول عمل نماید و در زمان بحران کرونا در پی همراهی و تغییرات نباشد، مشکلات حقوقی در کشور در ابعاد دیگری خواهد گرفت و مشکلی بزرگ بر مشکلات دستگاه قضایی افزوده خواهد شد. تدوین دستورالعمل جامع حقوقی و جزایی با تاسی از قوانین مصوب قبلی در قبال مبارزه با بیماری کرونا توسط قوه قضاییه که موجب افزایش آگاهی های عمومی و سهولت کنکاش در انبوهی از قوانین برای عامه مردم و حقوقدانان بوده، برای جلوگیری از تفسیر قانون و صدور آرای متفاوت در مراجع قضایی ضروری به نظر می رسد.

سلاح بیولوژیک، قوانین بهداشتی، ویروس کرونا، احتکار، بیوتروریسم، قرنطینه، فورس ماژور فرار از زندان