محمد باران زهی - دکترای حقوق عمومی ، عضوهیت علمی دانشگاه آزاد سراوان
آبتین امیری - دانشکده علوم اجتماعی ، پیام نور، تهران ، ایران

نظارت بر ارکان مختلف اجرایی یکی از ویژگی های حاکمیت قانون و امکان سنجش عملکرد این نهادها بر در خصوص رفتار بر مبنای قوانین موضوعه یک کشور است. یکی از ارکان مهم تصمیم ساز در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران شورای نگهبان است که این شورا دو وظیفه مهم و ذاتی بر عهده دارد: تظبیق قوانین مصوب مجلس با قانون اساسی و شرع و تایید صلاحیت های کاندید ها و تایید انتخابات مختلف در ایران مثل انتخابات مجلس ، ریاست جمهوری و خبرگان رهبری.با وجود چنین نقش مهمی برای شورای نگهبان ، تاکنون سازکار حقوقی شفافی برای نظارت بر عملکرد آن و پاسخگویی اعضا این نهاد در خصوص لزوم رعایت قانون ، در قوانین داخلی ایران تعریف نشده است. در این مقاله بصورت اسنادی – تحلیلی تدوین شده است ، نقش دیوان عدالت اداری با توجه به مسئولیت رسیدگی به شکایات مردمی از مظالم حاکمیت ، در خصوص اعاده حقوق مردمی از شورای نگهبان با تاکید بر اصول کلی حقوقی مورد بررسی قرار گرفته است.در پایان این نتیجه حاصل شده است که وجود اینکه در قانون اساسی ایران ، نهاد ناظر بر عملکرد شورای نگهبان مشخص نشده است اما دیوان عدالت اداری با استناد به اصول کلی حقوقی و برخی قوانین عام مدنی که برآمده از فقه اسلامی است می تواند در راستای مسئولیت ذاتی خود که پیگیری شکایات مردمی از ارکان دولت و حاکمیتی است ، به مسئله رسیدگی به شکایات علیه شورای نگهبان ورود کرده و به اعاده حقوق فردی متشاکی بپردازد.

دیوان عدالت اداری ، اصول کلی حقوقی ، شورای نگهبان ، حقوق فردی ، قانون اساسی