محمدجواد نائیجی - استادیار، گروه بازرگانی، دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه شهیدبهشتی، تهران، ایران.
محمد خدابخشی - استادیار، گروه بازرگانی، دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه شهیدبهشتی، تهران، ایران
فاطمه بیات - دانش آموخته کارشناسی ارشد کارآفرینی، دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه شهیدبهشتی، تهران، ایران
زهره پرهیزگار - دانش آموخته کارشناسی ارشد کارآفرینی، دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه شهیدبهشتی، تهران، ایران

زمینه و هدف: در سال های اخیر، مطالعه تاثیر عوامل مرتبط با نوآوری بر عملکرد مورد توجه قرار گرفته است. بر اساس رویکردهای جدید، گرایش های مختلف شرکت و استراتژی های نوآوری می تواند اثرات متنوع و حتی متعارضی روی عملکرد داشته باشد. در این مقاله، با ایجاد تمایز بین دو بعد گرایش بازار شامل مشتری گرایی و رقیب گرایی، نقش مجزای هر دو استراتژی اکتشاف و بهره برداری بر عملکرد نوآورانه بررسی می شود. روش شناسی: این پژوهش از نظر هدف، پژوهشی توصیفی و از نظر نوع استفاده، کاربردی است. بر اساس فرمول کوکران، ۸۲ شرکت از ۸۵ شرکت دانش بنیان در مراکز رشد و فناوری دانشگاه های شهید بهشتی و تربیت مدرس به صورت تصادفی انتخاب شدند. داده های تحقیق از طریق پرسشنامه گردآوری شد و روایی و پایایی متغیرها به کمک روایی همگرا و واگرا، پایایی ترکیبی و آلفای کرونباخ تایید شدند. برای تحلیل داده ها از مدل سازی معادلات ساختاری استفاده شد. یافته ها: نتایج بیانگر این است که هر دو بعد گرایش بازار بر استراتژی های اکتشاف و بهره برداری تاثیر دارند. ضرایب تاثیر مشتری گرایی بر نوآوری اکتشافی و نوآوری بهره بردارانه به ترتیب ۴۶۸/۰ و ۳۱۰/۰ و ضرایب تاثیر ر قیب گرایی بر این دو استراتژی نوآوری به ترتیب ۴۰۷/۰ و ۴۵۷/۰ بود. همچنین، استراتژی های نوآوری با عملکرد ارتباط مثبتی دارند؛ بااین وجود، تاثیر نوآوری اکتشافی بر عملکرد نوآورانه قوی تر از نوآوری بهره بردارانه بوده است. نتیجه گیری: این مطالعه با در نظرگرفتن ابعاد گرایش بازار و ارزش های نسبی آن در تقویت استراتژی های نوآوری، بینش جدیدی در مورد عملکرد ارائه نمود. بنابراین، شرکت هایی می توانند به عملکرد نوآورانه مناسبی دست پیدا کنند که در هر دو بعد  استراتژی های نوآوری شامل اکتشاف و بهره برداری موفق عمل نمایند.

بازارگرایی, اکتشاف و بهره برداری, نوآوری, عملکرد, شرکت های دانش بنیان