محمد تقی صمدی - عضو هیئت علمی دانشکده بهداشت همدان
ابوالفضل محمدطاهری - کارشناس بهداشت محیط شبکه بهداشت و درمان رزن
محمد بینواپور - دانشجوی کارشناسی ارشد بهداشت محیط
آرزو فاتحی - کارشناس بهداشت محیط

یکی از عمده ترین آلاینده های محیط زیست که جز لاینفک زندگی انسان محسوب می گردد ، مواد زائد جامد است. در جهان کنونی با افزایش جمعیت ، پیشرفت تکنولوژی و بالا رفتن سطح استاندارد زندگی ، تولید سرانه مواد زائد و رد پی آن تهدید و تخریب محیط زیست در حال افزایش می باشد. بررسی های مختلف مشخص می سازد که روش بازیافت از مفید ترین و موثرترین روشهای قابل اجرا در سیستم مواد زائد جامد شهری محسوب می گردد . این تحقیق در طول چهار فصل بهار ، تابستان ، پاییز و زمستان 1383 در شهر رزن انجام شد. در این خصوص آنایز فیزیکی اجزا زباله شهر ، نظر سنجی عمومی از مردم از طریق تکمیل پرسشنامه ، مذاکره با مسئولان شهرداری و بررسی صنایع بازیافتی در استان همدان و استانهای همجوار صورت گرفت و در نهایت بر اساس اطلاعات بدست آمده بر آورد اقتصادی اجرای طرح بازیافت انجام گردید. آنالیز فیزیکی زباله شهر رزن مشخص نمود که مواد فسادپذیر 81/7درصد ، کاغذ و مقوا 5/9 درصد ، پلاستیک 6/1درصد ، شیشه 1/3درصد ، فلزات 2/4 درصد و سایر مواد 2/6درصد زباله شهر را شامل می گردند. همچنین نتایج حاصل از نظر سنجی از مردم نشانگر آمادگی و تمایل 82/4 درصد از افراد ساکن به همکاری در اجرای عملیات تفکیک و بازیافت از مبذا بوده است. جمع کل هزینه های اجرایی طرح در سال اول معادل 75/080/000ریال و در سال دوم 82/080/000 ریال بر آورد شده است. همچنین با در نظر گرفتن مشارکت 50درصدی ، درآمد سال اول معادل 158/600/000 ریال و در سال دوم این مبلغ با مشارکت 70درصدی تا 266/400/000 ریال قابل افزایش خواهد بود. در حال حاضر شهرداری رزن به ازای هر کیلوگرم زباله تولیدی 61 ریال هزینه می نماید که با توجه به هزینه های مدیریت مواد زائد جامد شهرداری رزن در سال 1383(220میلیون ریال)و رد آمدها و هزینه های بازیافت زباله در سال اول ، شهرداری می تواند حدود 83/500/000 ریال و در سال دوم با توجه به افزایش پوشش جمعیت و نیز تجربه اجرایی ، حدود 69% از این هزینه ها را جبران نماید . با توجه به نتایج حاصل از تفکیک فیزیکی زباله شهر و میزان آگاهی و نگرش و عملکرد قابل قبول مردم در شرایط اجتماعی ، جغرافیایی و اقتصادی ، این شهر می تواند پتانسیل بالایی برای اجرای طرح بازیافت از مبدا داشته باشد. لذا پیشنهاد می گررد با ارائه برنامه های آموزشی مناسب و اجرای طرح به صورت پایلوت در یکی از مناطق شهر د رصورت موفقیت آن را به کل شهر تعمیم داده شود.

مواد زائد جامد شهری ، بازیافت ، آنالیز فیزیکی ، رزن