زینب مولوی - استادیار، گروه مدیریت دولتی، موسسه آموزش عالی غیرانتفاعی طلوع مهر، قم، ایران.
لیلا نوری - کارشناسی ارشد، گروه مدیریت دولتی، موسسه آموزش عالی غیر انتقاعی طلوع مهر ، قم، ایران.

رفتارهای انحرافی مثبت فراتر از هنجارهای سازمانی در جهت بهبود عملکرد سازمان بروز می ‎یابند، علی رغم اهمیت این رفتارها، در ایران هیچ پژوهشی به این رفتارها با نگاه انحراف مثبت نپرداخته است. بنابراین، پژوهش حاضر به منظور شناسایی عوامل موثر بر بروز رفتارهای انحرافی مثبت در میان کارکنان سازمان های دولتی استان قم انجام گرفت. پژوهش حاضر به روش کیفی و از نظر هدف، کاربردی و از لحاظ نحوه گردآوری داده ها پیمایشی انجام گرفت. جامعه پژوهش خبرگان رفتار سازمانی، منابع انسانی و روان شناسی سازمانی بودند که دارای تجربه در سازمان های دولتی استان قم بودند و به روش قضاوتی و با معیار اشباع نظری داده ها، ۱۷ نفر مشارکت کردند. ابزار پژوهش مصاحبه نیمه ساختاریافته بود و از تحلیل مضمون برای تحلیل داده ها استفاده شد. برای اطمینان از قابلیت اعتماد و اعتبار پژوهش حساسیت پژوهشگر، انسجام روش­شناسی، متناسب بودن نمونه، گردآوری و تحلیل هم زمان داده­ها و اندیشیدن نظری اجرا شد. براساس یافته ها، ۲۵ عامل موثر بر بروز رفتارهای انحرافی مثبت در پنج دسته عوامل فردی، عوامل سازمانی، عوامل قانونی، عوامل مدیریتی و عوامل مربوط به شغل شناسایی شدند. در نهایت، پیشنهادهای سازنده ای برای ایجاد یا تقویت این عوامل در سازمان به منظور ایجاد یا تقویت رفتارهای انحرافی مثبت ارائه شد.

انحراف از استانداردها, رفتارهای انحرافی مثبت, کژکارکردی سازمانی, هنجارهای سازمانی