آذر خانی - دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه ارومیه (نویسنده مسئول)
فاطمه مدرسی - استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه ارومیه
بهمن نزهت - دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه ارومیه

     واژه­های شناور یا مفردات، آن دسته از واژه­هایی هستند که عنوان صرفی ثابتی ندارند. به عبارتی، این واژه­ها ما بین دو حوزه ساختواژه و نحو قرار می­گیرند. از یک سو، واژه اند و از دیگرسو، تعیین معنای دقیق آنها مستلزم دقت در روابط نحوی و جایگاه آنهاست. بنابراین، مقولاتی واژگانی-نحوی به شمار میروند. از این رو، باید در ارتباط با دیگر واژه­های جمله­ سنجیده شوند تا بتوان آنها را به یکی از مقولات نحوی زبان فارسی نسبت داد. مقاله حاضر با شیوه توصیفی- تحلیلی سعی دارد که این واژهها را در متن کتاب «ارشاد المریدین» کمالالدین حسین خوارزمی بررسی کند. برایند پژوهش حاکی از آن است که واژههای بس/ بسی، تا، چند/ چندین، چنین/ چنان، چون/ چو، همچو/ همچون، چه، دگر/ دیگر، که، مگر، هم، همه، هیچ، یک/ از واژههای شناوری هستند که در این متن به کار رفتهاند. بیشتر این واژهها در نقشهای دستوری قید (پرسش، منظور، زمان، شرط، استثنا، تردید، افزایش، نفی و ترتیب)، صفت (مقدار، پرسشی، مبهم و تعجبی)، حرف اضافه، مسندالیه، همپایگی، ضمیر (مبهم، پرسشی، غیرپرسشی و شمارشی) به کار رفتهاند. در این میان «که» پرکاربردترین واژه شناور این متن است که جمله بعد از آن در نقش ضمیر غیرپرسشی، پیوند، مسندالیه، صفت، مفعول، قید زمان و قید شرط ظاهر شده است.

دستور, واژه های شناور (مفردات), خوارزمی, ارشادالمریدین