حجت اله کشاورز - دانشجوی دکتری علوم و مهندسی آبخیزداری، گرایش آب، دانشگاه هرمزگان
الهه شفیعی - دانش آموخته کارشناسی ارشد مهندسی کشاورزی، گرایش مهندسی منابع آب، دانشگاه آزاد اسلامی شیراز

استان فارس از جمله قطب های مهم کشاورزی است و در سال های اخیر به شدت تحت تاثیر کاهش کمیت و کیفیت آبکشاورزی قرار گرفته است. باتوجه به اهمیت برنج در مجموعه محصولات زراعی استان فارس و باعنایت به مشکلات که درمسیر تولید و صادرات این محصول وجود دارد، این تحقیق با هدف بررسی ردپای آب و تجارت آب مجازی این محصولپرداخته است. نتایج نشان داد در طول دوره ی آماری ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۶ میزان ردپای آب محصول برنج روند افزایشی داشته است.همچنین سهم هریک از اجزای ردپا نیز به شدت افزایش یافته است. بررسی تجارت آب مجازی نشان داد بیشترین صادراتآب مجازی در سال ۱۳۸۶ ( ۴۸۴ میلیون مترمکعب) و کمترین میزان صادرات آب مجازی مربوط به سال ۱۳۸۹ ( ۲۰۵ میلیون مترمکعب( است؛ همچنین روند تغییرات ردپای اقتصادی آب برنج در طول دورهی آماری مورد مطالعه به شدت افزایشی بودهاست، که این نشان دهنده ی کاهش ارزش آب در طول دوره ی آماری مورد مطالعه است. براساس نتایج، محدوده تغییر کاراییمصرف آب برنج در شهرستان مرودشت بین ۰/۴۱ تا ۰/۴۸ کیلوگرم بر مترمکعب است. بیشترین کارایی مصرف آب مربوط به سال ۱۳۹۱ و کمترین کارایی مربوط به سال ۱۳۹۷ است. کارایی مصرف آب با میزان ردپای آب نسبت عکس دارد، و افزایشمقدار ردپای آب، سبب کاهش کارایی مصرف آب می شود. پیشنهاد می شود ردپای آب و ارزش اقتصادی آب و ارزش زمین درسایر محصولات زراعی و باغی استان نیز برآورد شود و الگوی کشت براساس شاخص های جدید تعیین شود.

اجزاء ردپای آب، ردپای اقتصادی آب، کارایی مصرف آب، تجارت آب مجازی، شهرستان مرودشت